Stijgende ammoniakemissie uit landbouw

Door landbouwkundige acitiviteiten worden meststoffen, broeikasgassen en fijnstof uitgestoten. Zo komen ammoniak (NH₃), stikstof oxide (NO), lachgas (N₂O) en methaan (CH₄) vrij. Ammoniak en stikstofdoxide dragen bij aan verrijking en verzuring van de bodem. Lachgas en methaan zijn broeikasgassen/ Daarnaast wordt fijnstof uitgestoten dat de gezondheid aantast.

Wageningse onderzoekers hebben in opdracht van het ministerie van EZ in kaart gebracht hoe groot de uitstoot van die schadelijke stoffen is. Ze hebben daarbij gebruik gemaakt van de rekenmethodie NEMA (National Emission Model for Ammonia) die voor dit doel ontwikkeld is. Met die methodiek kun je berekenen hoeveel ammoniak, stikstofoxide, lachgas en methaan vrijkomt.

Uitbreiding melkveestapel

Uit het rapport 'Emissies naar lucht uit de landbouw in 2014' blijkt dat de ammoniakemissie uit dierlijke mest, kunstmest en overige bronnen in 2014 114,1 miljoen kilo bedroeg, bijna 4 miljoen meer dan in 2013 (109,7 miljoen). Die stijging komt voornamelijk door uitbreiding van  de melkveestapel en een hoger stikstofgehalte van het ruwvoer, schrijven de onderzoekers. De ammoniakuitstoot uit andere bronnen is nagenoeg gelijk gebleven. De uitstoot uit kunstmest en uit spuiwater van luchtwassers was zo'n 13,6 miljoen kilo en die uit zuiveringsslib en compost en door afrijping van gewassen en gewasresten was 4,5 miljoen kilo. De ammoniakemissie van hobbybedrijven, particulieren en natuurterreinen daalde van 7,5 miljoen kg in 2013 naar 6,9 miljoen kg in 2014 door een lager mest gebruik door particulieren.

Daling

Ook andere emissies namen iets toen in 2014: De emissie van N₂O nam toe van 19,1 miljoen kg in 2013 naar 19,4 miljoen kg in 2014. De NO-emissie nam toe van 16, 9 naar 17,2 miljoen kg. En de methaanemissie nam iets toe van 499 tot 503 miljoen kg. De stijgingen zijn opmerkelijk. Als je het op lange termijn bekijkt, vond er tot voor kort een daling plaats.

Sinds 1990 daalde is de ammoniakemissie uit dierlijke mest en kunstmest met tweederde. Ook de emissies van lachgas en stikstofoxide daalden in dezelfde periode, maar minder sterk (ca. 40%) omdat door ondergronds toedienen van mest de emissies hoger zijn geworden en door de omschakeling van stalsystemen met dunne naar vaste mest bij pluimvee, aldus het rapport. De emissie van methaan daalde in die periode met 16%, door een afname van de dieraantallen. 

Fijnstof

De resultaten uit het onderzoeksrapport komen overeen met de conclusie van het Planbureau voor de Leefomgeving in het rapport 'Evaluatie meststoffenwet 2016'. Het PBL schreef in maart dat  er afgelopen decennia veel bereikt is in de vermindering van de uitstoot van nutriënten als stikstof en fosfaat. Maar dat cijfers laten zien dat de verbetering langzamerhand stagneert.

De emissie van fijnstof nam ook licht toe. De emissie van PM10, fijnstofdeeltjes die kleiner zijn dan 10 micrometer nam toe van 6,3 miljoen kg in 2013 tot 6, 4 miljoen kg in 2014.  De emissie van de veel kleinere deeljtes PM2,5 bedroeg in beide jaren 0,6 miljoen kg. De toename in fijnstofuitstoot komt vooral door uitbreiding van de pluimveestapel.

(Bron foto: Shutterstock)