Strategie in een omgeving vol eetverleidingen
In de factsheet Invloed van de omgeving op eetgedrag van het Voedingscentrum beschrijft de instantie hoe de omgeving mensen ongewenst en (vaak) onbewust verleiden tot ongezond eten. Mensen begeven zich vaak in dit soort obesogene omgevingen: 'Een omgeving die mensen stimuleert om te veel te eten en daarnaast te weinig te bewegen'.
Verkrijgbaarheid en porties
In de factsheet wordt dieper ingegaan op de fysieke omgeving op het gebied van voeding en de manier waarop mensen binnen die omgeving voedselkeuzes maken. Mensen laten zich door diverse factoren snel verleiden, zoals wanneer eten makkelijk te verkrijgen is. Daarnaast worden consumenten verleid grotere porties te nemen doordat de prijs ten opzichte van kleinere porties relatief lager is (meer waar voor je geld).
Vele keuzes en 'uitputting controlespier'
Ook spelen onbewuste processen (gewoontegedrag) een grote rol. In de uitleg hierover staat onder meer dat mensen gemiddeld zo’n 200 voedselkeuzes per dag maken. Veel van die keuzes worden bepaald door het impulsieve systeem: 'Mensen hebben simpelweg niet genoeg tijd en energie om alle beslissingen via het reflectieve systeem te laten verlopen'. Verder zetten prikkels uit de omgeving aan tot consumptie - zien eten/eten zien doet eten- en kent ook zelfcontrole grenzen: vergelijk het met een spier die uitgeput raakt.
Strategie: impuls versus zelfregulatie
In de gevallen van weinig zelfcontrole gebruiken mensen vaak een impulsieve beslissingsstrategie omdat ze geen energie kosten - zie kopje: 'Snelle beslisregels (heuristieken) '. Voedingscentrum: 'Wanneer mensen snelle beslissingen maken gebaseerd op heuristieken, vertrouwen ze op kenmerken, zoals hoe iets eruit ziet, bekende plaatjes, vormen, groottes, logo’s merken en prijzen'.
Zelfregulatiestrategie kan een oplossing zijn. 'Een effectieve zelfregulatiestrategie is het gebruik van implementatie intenties, ook wel 'als-dan' plannen genoemd. [...] Bijvoorbeeld ''Als ik op het station ben en zin heb in iets lekkers, dan koop ik een stuk fruit''. Op de site van het Voedingscentrum staat de tool Mijn doel die gebruik maakt van het principe van implementatie intenties. Lees hier ook meer over in de factsheet.
Waarschuwen en omgeving aanpassen
Weerstand tegen verleidingen zou ook makkelijker zijn als mensen vooraf gewaarschuwd worden. Hierop zette het Voedingcentrum vorig jaar in met de 'Verleidmeniet'-campagne. Mensen konden elkaar via twitter (#Verleidmeniet) waarschuwen door plekken te fotograferen waar zij ongewenst verleid werden. Deze actie krijgt dit jaar een vervolg. Naast het Voedingscentrum kan de omgeving zelf ook hulp bieden aan de consument. Namelijk door het aanpassen van deze omgeving: mensen een duwtje geven naar de gezondere keuzes, maar de ongezonde keuze beschikbaar laten.
Dit keuzegedrag kan op diverse manieren beïnvloed worden, zie ook de voorbeelden uit het artikel Omgeving stimuleert gezonde voedselkeuze. Voor meer algemene informatie over het onderwerp, zie de Groen Kennisnet-zoekopdracht eetgedrag.