Strategisch winkelen over de grens loont

Dat de supermarktprijzen de afgelopen jaren fors zijn gestegen, heeft iedereen aan wel de kassa gemerkt. De schuld wordt vaak bij supermarkten gelegd, die volgens sommigen flink verdienen aan de consument. Ook de schijnbaar lagere prijzen in België en Duitsland zorgen voor vragen, niet alleen bij consumenten, maar ook in de Tweede Kamer. Op verzoek van het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) onderzocht EFMI de prijsverschillen tussen Nederlandse, Belgische en Duitse supermarkten. Daarbij werd ook gekeken of Nederlandse supermarkten daadwerkelijk rijk worden ten koste van de consument. 

Vergelijking tussen Nederland, Duitsland en België  

Om de prijsverschillen tussen Nederland, Duitsland en België in kaart te brengen, gebruikte EFMI prijsdata van het Europese statistiekbureau Eurostat, over de periode 2018 tot en met 2023. In totaal werden 454 vergelijkbare producten geanalyseerd om het gemiddelde prijspeil per land te bepalen. Uit het onderzoek bleek dat het prijsniveau in 2023 in Nederland 4,5% lager lag dan in België en 3,7% lager dan in Duitsland. Gemiddeld genomen was een 'dagelijks boodschappenpakket' in Nederland dus het goedkoopst aldus EFMI. 

Dezelfde producten in dezelfde supermarkt 

Daarnaast werd gekeken naar identieke producten bij dezelfde supermarktketens – Aldi en Albert Heijn – in de eerste elf weken van 2025. Ook uit deze zogenaamde like-for-like prijsvergelijking bleek dat de verschillen klein zijn. Bij Aldi was Nederland 0,2% goedkoper dan België en 0,7% goedkoper dan Duitsland. 

Voor Albert Heijn werden maar liefst 7.067 producten vergeleken. Hieruit bleek dat België gemiddeld 0,7% goedkoper is dan Nederland. Toch zijn er wel degelijk verschillen: maar 20% van de producten had dezelfde prijs in beide landen. Zuivel, eieren en boter waren in Nederland bijvoorbeeld 8,1% goedkoper, terwijl drogisterijartikelen in België juist 10,3% goedkoper waren. Voor grensbewoners kan het dus lonen om boodschappen strategisch te spreiden tussen Nederland en België. 

Consumentenbond komt tot andere resultaten 

De Consumentenbond heeft ook een analyse gedaan, en uit hun onderzoek blijkt dat er wel degelijk een verschil is tussen de landen. Wel laat het onderzoek zien dat dit verschil het grootst is wanneer je strategisch winkelt. In België blijken de budgetmerken goedkoper te zijn, terwijl in Duitsland vooral de A-merken voordeliger zijn. 

Het verschil in resultaten tussen het onderzoek van EFMI en dat van de Consumentenbond kan worden verklaard doordat de Consumentenbond meer supermarktketens heeft meegenomen in de vergelijking. Opmerkelijk is dat de Consumentenbond in een vergelijking tussen Albert Heijn in België en Nederland tot de conclusie komt dat de Belgische vestiging 6% goedkoper is. Dit in tegenstelling tot het minimale verschil dat uit het onderzoek van EFMI naar voren kwam. 

Beide onderzoeken laten echter zien dat er onderlinge prijsverschillen zijn tussen producten: het ene product is goedkoper in het buitenland, terwijl een ander juist in Nederland voordeliger is. Wil je echt profiteren van de goedkopere producten, dan moet je dus strategisch winkelen. 

Waarom is het zo duur? 

Dat de prijzen fors zijn gestegen, heeft iedereen wel gemerkt. Maar worden supermarkten daar echt rijk van? Ook dat blijkt mee te vallen. EFMI analyseerde de winstmarges van twaalf Nederlandse supermarkten in de periode 2019–2023. Gemiddeld bedroeg de nettowinstmarge slechts 1%. 

De prijsstijgingen hebben volgens het onderzoek meerdere oorzaken:

• Tussen januari 2019 en 2024 stegen de inkoopprijzen in Nederland met 38%.
• De loonkosten namen aanzienlijk toe. 
• De energiekosten per m² stegen in diezelfde periode met 75%.
• De huurprijzen gingen in de afgelopen vier jaar met bijna 25% omhoog.
• Ook duurzaamheidsmaatregelen kunnen leiden tot hogere consumentenprijzen.