Strijd tussen mycorrhiza's in duingrond
Bodemtransplantatie is een methode om de bodem van nieuwe natuurgebieden te herstellen. Je ent de bodem met grond van een andere bodem waarin al bodemorganismen zitten die typisch zijn voor het nieuw te ontwikkelen natuurgebied. Je kunt bijvoorbeeld de ontwikkeling van nieuwe heideterreinen op voormalige landbouwgrond versnellen door er grond van een bestaand heideterrein aan toe te voegen. Voor de ontwikkeling van heideterreinen wordt die techniek al veel gebruikt. De vraag is of je dit ook kunt gebruiken bij duinherstel. Hoe belangrijk is het bodemleven voor duinherstel?
Veldexperiment
Een typische duinvegetatie komt in een kale zandgrond moeizaam op gang. Voor de ontwikkeling van zo'n vegetatie speelt het bodemleven een cruciale rol. De bodemorganisamen zorgen dat voedingsstoffen beschikbaar komen voor de planten en beïnvloeden zo de ontwikkeling van de vegetatie. Maar wat gebeurt er met de ontwikkeling van zo'n duinvegetatie als je bodemtransplantatie uitvoert? Wat is de rol van mycorrhizaschimmels (schimmels die samenleven met planten) daarin?
In 2018 is in het natuurgebied Meijendel - bij Den Haag - een veldexperiment uitgevoerd om de rol van de bodem bij de ontwikkeling van een duinecosysteem te bestuderen. Hollandse Duinen schrijft er over in een artikel. In dat experiment is duinzand geïnoculeerd met bodems van graslanden en bossen waarna de vegetatieontwikkeling gevolgd werd.
Mycorrhizaschimmels
Mycorrhizaschimmels spelen een belangrijke rol in de ontwikkeling van de duinvegetatie. Het artikel gaat met name in in op het effect van verschillende typen mycorrhizaschimmels. Er wordt onderscheid gemaakt tussen ectomycorrhiza's en arbusculaire mycorrhizaschimmels (AMF). De ectomycorrhiza's groeien alleen aan de buitenkant van de de plantenwortels en komen vooral in bosbodems voor. De arbusculaire mycorrhizaschimmels groeien in de plantenwortels en komen veel voor graslanden. Naast het leveren van nutriënten kunnen deze schimmels planten beschermen tegen ziekteverwekkers en uitdroging. De laatste groep is daarom belangrijk voor de ontwikkeling van een vegetatie.
Uit de resultaten van het onderzoek blijkt dat de vegetatie zich sneller ontwikkelt wanneer je de duingrond ent met grond van bosbodems. Maar als je ectomycorrhiza's toevoegt, blijkt dat effect wat minder groot. De hoeveelheid biomassa is wat lager dan wanneer je die schimmels niet toevoegt. Als je alleen mycorrhizaschimmels gebruikt lijkt het erop dat ze een negatieve invloed hebben op de groei van planten in vergelijking met een inoculum met alle bodemorganismen, inclusief ectomycorrhiza’s.
Schimmeloorlog
Uit het artikel blijkt dat de ectomycorrhizaschimmels de arbusculaire mycorrhizaschimmels onderdrukken. Planten die afhankelijk zijn van de voedingsstoffen die de de arbusculaire mycorrhizaschimmels leveren, groeien daardoor minder snel.
Wat precies het mechanisme is achter dit onderdrukkend effect van de ectomycorrhizaschimmels is nog niet bekend. De onderzoekers spreken van een schimmeloorlog in de bodem. Maar dit onderdrukkend effect hoeft niet meteen een slechte ontwikkeling voor de plantengemeenschap te zijn, zo is te lezen in het artikel. Als bepaalde plantensoorten onderdrukt worden, nemen andere plantensoorten het over. Maar duidelijk is dat toevoeging van ectomycorrhizaschimmels wel een belangrijke rol kan spelen in de ontwikkeling van de plantengemeenschappen.
(Bron foto: Martine Auvray via Pixabay)