Suikertaks, een goed idee?

Nederlanders krijgen teveel suiker binnen, onder andere via suikerhoudende dranken. Een van de afspraken in het Nationaal Preventieakkoord is het aantal calorieën in frisdranken in 2025 te verlagen met 30 procent. In andere landen lijkt de suikertaks ervoor te zorgen dat mensen minder frisdrank kopen en drinken. De overheid is echter terughoudend in het invoeren van deze suikertaks.

Suikertaks

De suikertaks zou een middel kunnen zijn om consumenten te laten kiezen voor een gezonder alternatief. Wereldwijd hebben 43 landen een suikertaks ingevoerd, waarvan tien Europese landen. Het ministerie heeft het RIVM onderzoek laten doen naar het gezondheidseffect van de suikertaks in landen die dit hebben ingevoerd. De resultaten staan beschreven in het rapport “Suikertaks: een vergelijking tussen drie Europese landen”.

Het RIVM heeft in kaart gebracht hoe de suikertaks in het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Noorwegen is vormgegeven. Deze landen lijken qua consumentengedrag op Nederland. Om de gezondheidseffecten van de suikertaks in kaart te brengen heeft het RIVM gekeken naar de consumptie van suikerhoudende dranken en naar gezondheidsproblemen zoals overgewicht.

Uit het onderzoek blijkt dat in het Verenigd Koninkrijk en Noorwegen meer gezonde alternatieven worden verkocht. In Frankrijk is dit niet te zien. Dat zou kunnen komen door het lage tarief van de belastingmaatregel. Maar het is niet duidelijk in hoeverre de verkoopdaling van belaste dranken het directe gevolg is van de invoering van de suikertaks.

Om te kunnen achterhalen of de suikertaks effectief is, moeten de effecten ervan op korte en lange termijn goed worden gemonitord. Om gezonde alterantieven te stimuleren zou een trapsgewijze suikertaks een maatregel kunnen zijn. Hierbij worden de suikerhoudende dranken met de meeste suikers het zwaarst belast.

Aanbiedingen

Een andere maatregel die de consumptie van suikerhoudende dranken kan afremmen is een verbod op prijsaanbiedingen en marketing. In het rapport ‘Effectiviteit van een verbod op prijsaanbiedingen op suikerhoudende dranken’ is het effect van aanbiedingen en marketing op de consumptie van suikerhoudende dranken verkend. Te lezen is dat prijsaanbiedingen vooral voorkomen op ongezonde producten. Ze verhogen, in ieder geval op korte termijn, de verkoop. De invloed van prijsaanbiedingen op de lange termijn moet nog onderzocht worden.

Prijsprikkel

Staatssecretaris Paul Blokhuis laat in een kamerbrief van 3 september weten dat hij op dit moment niet kiest voor een suikertaks. Hij schrijft dat levensmiddelenproducenten zelf het aanbod hebben gedaan om suikers in hun producten terug te dringen. Op basis van hun eigen cijfers liggen ze hierbij voor op schema. Het invoeren van een trapsgewijze suikertaks zou wel aanvullend kunnen zijn. Mensen kunnen onder invloed van een prijsprikkel overstappen op een minder suiker bevattende variant. Deze prijsprikkel moet wel voldoende groot zijn om te kunnen aanzetten tot gedragsverandering bij de consument, aldus de staatssecretaris.

(Bron foto: Shutterstock)