Techniek geeft veel voordelen bij soortenmonitoring

“Techniek moet zorgen voor verbinding tussen oud en nieuw: tussen langdurige monitoring en big data afkomstig van mensen, sensoren en AI. Het mensenwerk verandert, maar verdwijnt nog niet.” Dat zegt Dylan Verheul, oprichter en directeur van waarneming.nl en observation.org. Hij is één van de 5 professionals die zijn licht laat schijnen over de inzet van techniek bij monitoring.

De camerabox is zo’n techniek, hiermee worden migrerende vissen bij vispassages letterlijk in beeld gebracht. De box bestaat uit een waterdicht gedeelte met de camera en een doorzwemtunnel. De eerste ervaringen met de camerabox zijn opgedaan bij vispassages van de stuw in de Maas bij Lith en van het boezemgemaal bij Spaarndam. De grote vraag is natuurlijk: werkt het?

Vissen op de rode loper

Over de kwaliteit van de beelden van de viscamera’s zijn er geen zorgen, als ware diva’s komen de vissen helder in beeld. De camera’s leverden een scala aan extra informatie op ten opzichte van traditionele monitoring. In de Maas legde de camera bijvoorbeeld nieuwe soorten vast, die bij gangbare monitoring nog niet waren waargenomen. Bij de vispassage in Spaarndam liet de camera zien dat niet alleen trekvissen, maar ook standvissen de passage gebruiken. Door die extra informatie is de camerabox een waardevolle aanvulling op gangbare monitoringstechnieken. Ook maakt een camera de werking van een passage direct inzichtelijk.

Het grote voordeel van een camera is de langdurige inzet onder verschillende omstandigheden. In de Maas is de camera 19 maanden ingezet, in Spaarndam zelfs nog 3 maanden langer. Mooie bijvangst: de camerabox geeft extra mogelijkheden om geïnteresseerd publiek te betrekken, bijvoorbeeld door het delen van online beelden van bijzondere soorten.

Pluspunten van techniek

“Het beschermen en behouden van onze biodiversiteit en het in kaart brengen van de effectiviteit  van (natuur)beheer- en beschermingsmaatregelen.” Zo brengt lector ‘Innovatieve biomonitoring’ Margje Voeten de noodzaak van soortenmonitoring onder woorden. Het lectoraat richt zich op het praktijkklaar maken van innovatieve technieken voor soortenmonitoring zoals eDNA en automatische beeldherkenning.

Nieuwe technieken zorgen voor vaker en sneller monitoren, het is doorgaans goedkoper en meer gestandaardiseerd, aldus de lector. Ook zijn de resultaten vaak nauwkeuriger dan bij traditionele methoden.

DNA-vanger in voedselbos

Een concrete manier om gebruik te maken van nieuwe combinatie van technologische monitoringssystemen is in onderzoek naar natuurinclusieve landbouw. Want, heeft de natuur daadwerkelijk baat bij natuurinclusieve landbouw, zoals een voedselbos? Deze technieken worden allemaal gebruikt bij een onderzoek in een voedselbos.

Drones, audiologgers voor geluidsherkenning, filters die DNA van dieren en planten uit de lucht filteren en analyse door supercomputers dragen mogelijk bij aan het vinden van een antwoord. Zo staan er felgroene apparaatjes met een rooster in het bos, die vangen het DNA van de bosbewoners uit de lucht. Dierecoloog Arjen de Groot licht het gebruik van deze filters toe: “‘Bij onze beoordeling geven we de voorkeur aan methoden die weinig verstorend zijn.” Een ander voordeel volgens De Groot: “Het voorkomt dat we diertjes hoeven te vangen of het bos moeten uitkammen.”