Tegengaan voedselverspilling: 'De tijd van vrijblijvendheid is voorbij'

De halvering van voedselverspilling in 2030 is één van de duurzame doelen (Sustainable Development Goals) die de Verenigde Naties (VN) met elkaar hebben afgesproken. De landbouwministers van de Europese Unie (EU) hebben deze doelstelling overgenomen. De overheid helpt consumenten en het bedrijfsleven om minder voedsel te verspillen. Het rapport Theory of Change: Versnellingsagenda verminderen voedselverspilling 2022- 2025 geeft advies aan het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) op de vraag wat er nodig is om te halveren en welke rol de overheid daarin moet spelen.  

Minder verspilling

In 2023 zou Nederland op 28 procent minder verspilling moeten zitten om op koers te blijven. Nederland zit echter op 12 tot 26 procent minder verspilling, aldus de onderzoekers. Om uit te komen op de gewenste halvering, moet er in 2025 minimaal 34 procent minder verspilling zijn ten opzichte van 2015.

Vrijblijvendheid is voorbij

Het WUR-rapport concludeert dat het belangrijk is voort te bouwen op de huidige aanpak, maar dat de tijd van vrijblijvendheid voorbij is. Het huidige maatregelenpakket is voornamelijk stimulerend en er zullen maatregelen moeten worden toegevoegd. Belangrijk is daarbij dat de overheid doelstellingen maakt over hoe we als Nederland willen omgaan met voedsel. Het rapport geeft daarbij een aantal adviezen die ervoor moeten zorgen dat Nederland sneller minder voedsel verspilt:

1. Verbeter de monitoring
   De overheid kan druk creëren op bedrijven om voedselverspilling te monitoren en te rapporteren. Ook kan de kwaliteit van de data worden verbeterd en is het vaststellen van tussentijdse doelen belangrijk.
2. Insluiten primaire sector
   De primaire sector is hét startpunt van het Nederlandse voedselsysteem. In de landbouw en visserij zou een betere aansluiting van vraag en aanbod kunnen helpen. Verder kan het toestaan en stimuleren van reststromen als diervoeder helpen om voedselverspilling terug te dringen.
3. Ketenbreed & systeemgericht
   Afstemming tussen toeleverende of afnemende bedrijven is relevant volgens de auteurs. Duidelijke afspraken en een gevoel van urgentie onder bedrijven en organisaties kunnen voedselverspilling tegengaan in de keten. Ook kan de overheid financiële prikkels inzetten door bijvoorbeeld een systeem van carbon credits.
4. Voedselomgeving consument
   Bij consumenten vindt nog veel verspilling plaats. Daarom is het voor de overheid belangrijk om informatiecampagnes te blijven voeren. Ook bedrijven kunnen een rol spelen door bijvoorbeeld portiegrootte of verpakkingswijzen beter aan te laten sluiten bij de behoeften van de consument.
5. Coherentie van beleid
   Goed beleid is een randvoorwaarde. Samenwerking tussen departementen, meer druk vanuit de overheid en delen en leren met andere landen kunnen daarbij helpen.

Verplichte monitoring en rapportage

LNV gaat naar aanleiding van het rapport onderzoeken welke maatregelen zij, naast de huidige aanpak, verder kan nemen. Zo verkent het ministerie onder andere verplichte monitoring en rapportage van voedselverspilling.