Tijd dat we kweekvis serieus gaan nemen

Vooral in China eet en produceert men meer gekweekte vis dan ooit. Ook in Afrika is het een groeiende bron van proteïne, maar waar wie houdt het overzicht op deze industrie en ziet erop toe dat alles duurzaam en ecologisch gebeurt? Simon Bush; ”De kweekvis sector is enorm gegroeid, maar is lang gebukt gegaan onder een slechte naam. Het is een sector die onderschat is, nog steeds. Maar dit artikel vertelt juist over de groei ervan. En dat de sector al lang en breed deel is van ons voedselsysteem. De sector is verantwoordelijk voor veel voedsel. Het is tijd dat we de voordelen gaan zien en deze serieus gaan nemen, maar ook dat we goed toezicht houden en de sector duurzaam maken en houden.”

Duurzaamheidsafspraken

Maar de wetenschapper ziet bij deze groei ook veel gevoelige punten opdoemen. “We moeten werken aan certificering, maar ook kijken naar de rol van de overheden en de industrie zelf. Hoe gaan deze partijen samenwerken aan betere productie, maar ook bijvoorbeeld aan meer duurzaam voedsel voor de kweekvissen. Dit kan vismeel zijn of groentenolie, soja of zelfs insecten. Waar komt dat voer vandaan? Wat is daarvan de impact op het milieu? Maar ook, hoe gaan we om met visziekten, gebruiken we niet teveel medicijnen en wat doet de kweek met het milieu. Dat alles vraagt om afspraken die de sector stimuleren om verder te verduurzamen”, zegt Simon Bush.

Grote groei van de kweekvisindustrie

Onder zoet- en zoutwater aquacultuur valt de teelt van vissen, schaal- en schelpdieren, maar ook zeewier en algen horen daarbij. Denk bij deze tak van sport aan grote zalmkooien in de oceaan tot aan zoetwatervijvers vol Tilapiavis aan land en mosselbanken aan de Nederlandse kust. Deze industrie, die vooral in Azië te vinden is, heeft een grote groei doorgemaakt, want de laatste 20 jaar is de productie verdriedubbeld. Mondiaal heeft deze industrie ‘een belangrijke impact op voedselzekerheid, want de meeste gekweekte vis is betaalbaar.’ zegt medeauteur David Little, Professor aan de University of Stirling in Schotland.

Ophef

Twintig jaar geleden deed Earth Science professor Rosamond Naylor van Stanford University al een groot onderzoek naar de kweekvisindustrie. Haar studie veroorzaakte veel ophef. Met als gevolg dat de kweekvissector in een slecht daglicht kwam te staan. De conclusie was toen dat kweekvisserij de reguliere oceaanvisserij schade aandeed. Dit kwam doordat grote gekweekte vissen zoals zalm en forel juist grote hoeveelheden wilde vis als voer nodig hadden, wat weer druk legde op het ecosysteem in de zeeën. Maar sindsdien zijn er veel meer opties voor alternatief visvoer, vertelt visvoeding specialist professor Ronald Hardy van University of Idaho:” We zijn er in geslaagd vleesetende vis, zoals zalm en forel bijna tot vegetariër om te turnen.” Nu gaat het dus een stuk beter. Zo goed, dat 75% van de zoetwatervis die we eten uit kweekvijvers komt. Bijna 150 soorten zoetwatervis, schelpdieren en zeeplanten liggen regelmatig op ons bord, afkomstig van aquacultuur.

Dezelfde problemen als in de landbouw

De laatste 20 jaar is de viskweek dus hevig toegenomen. Maar met die toename komen er tegelijk ook weer problemen opdoemen, zegt onderzoeker Naylor: “Als we het nu niet goed regelen, lopen we kans straks net zoveel extra problemen te krijgen als we nu zien in de landbouw en akkerbouw. Denk aan overmatig gebruik van antibiotica en de achteruitgang van leefgebieden zodat de biodiversiteit op land en zee in gevaar komt.”

In de studie laten de onderzoekers inderdaad zien dat er meer toezicht moet worden gehouden op het gebied van ziektebestrijding bij viskweek. Teveel medicijnen werken namelijk resistentie in de hand en dat is gevaarlijk voor vissen en de mensen die ze eten. Ook klimaatverandering is een uitdaging, zegt Simon Bush: “Droogte en gebrek aan regenwater of overgroei van algen beïnvloeden het water in de visvijvers en de gezondheid van de vis.”

Duurzame productiesystemen nodig

Ook is de conclusie dat er nu duurzame productiesystemen nodig zijn om bijvoorbeeld visafval de omringende waters niet te laten vervuilen. Verder moet beter en stevig bestuur grip gaan krijgen op de voedselsystemen waarbij in gelijke mate wordt gedacht aan voeding, draagkracht, eerlijkheid en milieu-impact zowel op land als op zee. Zaken als CO2-opvang en certificering spelen mee, want “Als aquacultuur duurzaam wordt gedaan, kan deze vorm van industrie een grote rol spelen in mondiale voedselsystemen door in voedsel te voorzien met een relatief kleine impact op het milieu,” zegt Dane Klinger, directeur aquacultuur bij Conservation International.