Toelichting beleid omtrent zoönosen

In de brief geeft minister Schppers, mede namens de staatssecretaris van EZ, een update over de zoönose-aanpak in de praktijk. In een vorige kamerbrief in juni dit jaar schetste de minister de aanpak van antibioticaresistentie en kondigde ze een laagdrempelige algemene publiekscampagne aan, waaronder de speciale uitgave van Suske en Wiske, Tante Biotica. De uitgave gaat over correct gebruik van antibiotica en biedt toegankelijke publieksinformatie.

One Health

De One Health benadering is een werelwijde strategie om interdisciplinaire samenwerking en communicatie uit te breiden in alle facetten van gezondheidszorg voor mensen, dieren en het milieu. De One Health benadering bestaat al langer maar recente crisissen, zoals de Q-koorts uitbraak, zijn aanleiding geweest om ook daadwerkelijk beleid te maken waarin de One Health benadering is opgenomen. Bij zoönosen, waarbij verantwoordelijkheden voor mensen en dieren bijeenkomen, is de verantwoordelijkheidsverdeling verankerd in de Wet publieke gezondheid voor het ministerie van VWS en in de Gezondheids- en welzijnswet voor dieren (Gwwd) voor het ministerie van EZ.

Voor bestrijding van dierziekte-uitbraken is een uitgekristalliseerde aanpak beschikbaar, die vastgelegd is in draaiboeken die veelal gebaseerd zijn op de Europese bestrijdingsplicht. De uitvoering van deze bestrijding is in handen van de NVWA. Infectieziektebestrijding aan de humane kant is in de eerste plaats een zaak van professionals zoals de huisarts, het ziekenhuis maar ook de GGD en het RIVM.

Signalering zoönosen in Nederland

In Nederland worden de humane gegevens verzameld door de GGD-en en het RIVM, gegevens vanuit de veehouderij worden verzameld door de NVWA (Nederlandse Voedsel en Waren autoriteit) en de GD (Gezondheidsdienst voor Dieren), de gegevens vanuit wild komen van het Dutch Wildlife Health Centre, die van vectoren van het Centrum Monitoring Vectoren, gezelschapsdieren worden door de faculteit diergeneeskunde gevolgd en ook voor paarden is een systeem opgezet. Daarmee is het beeld compleet. Deze data vormen de basis voor het maandelijkse Signaleringsoverleg-zoonosen.

Zoönosen bij gezelschapsdieren

Een enigszins onderbelicht aspect betreft de mogelijkheid van transmissie van zoönosen door gezelschapsdieren. Gezelschapsdieren hebben direct contact met het gezin en de leefomgeving en kunnen op die manier gemakkelijk zoönosen verspreiden. Sinds enkele jaren wordt ook gemonitord op zoönosen bij gezelschapsdieren, met name honden en katten maar ook (sier)vogels.

Onderzoek

Binnen Nederland is een samenwerkingsverband van universitaire instituten in oprichting: het Netherlands Centre for One Health (NCOH). NCOH is een consortium van Universiteit Utrecht, Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMCU), Wageningen UR, Erasmus Medisch Centrum en Amsterdam Medisch Centrum (AMC). Het beoogt capaciteit te bundelen in een virtueel instituut op het gebied van diergezondheid, antimicrobiële resistentie, infectieziekten en de rol van wildpopulaties. Omdat dit een mooi voorbeeld is van humaan-veterinaire samenwerking die concreet vorm krijgt, zijn de ministeries van EZ en VWS betrokken bij het opzetten van dit centrum.

(Bron foto: Tante Biotica, Suske en Wiske)