Veehouders ergeren zich aan uitkoopregelingen

Acht op de tien ondervraagde veehouders reageren negatief op de regelingen. Een klein deel, 15 procent, is positief. Een even kleine groep toont belangstelling voor de generieke regeling, waarbij veehouders geen herstart mogen maken op andere grond. Ongeveer driekwart van alle ondervraagde veehouders zegt bij voorbaat waarschijnlijk of zeker niet onder die voorwaarden uitgekocht te willen worden. 

EenVandaag peilde in samenwerking met vakblad Boerderij een eerste reactie van Nederlandse veehouders. Het onderzoek is verspreid onder 12.700 boeren. Uiteindelijk hebben 548 veehouders de vragenlijst volledig ingevuld. ‘Het blijkt in de praktijk helemaal niet “woest aantrekkelijk”, zoals de minister eerder zei’, schrijft een veehouder volgens het actualiteitenprogramma. ‘De vergoeding is niet eens voldoende om leningen af te lossen en er een goed pensioen aan over te houden.’ Bekijk hier het fragment van EenVandaag.

Boeren bij natuurgebieden 

In één generieke regeling kunnen veehouders, of ze nu rond natuurgebieden boeren of niet, 100 procent krijgen voor hun bedrijf en productierechten. De tweede regeling is speciaal voor 'piekbelasters' rond natuurgebieden opgezet. De provincie zal deze boeren een ‘marktconforme prijs’ bieden voor hun bedrijf. Een volgende stap kan onteigening zijn.  

De tweede regeling, speciaal voor veehouders in de buurt van natuurgebieden, lijkt iets meer belangstelling te wekken. Hoewel de meeste 'piekbelasters' dit plan afwijzen, is het aantal geïnteresseerden iets groter dan bij de generieke regeling. Ongeveer twee op de tien van de 153 veehouders rond natuurgebieden die EenVandaag ondervroeg, wil best in gesprek met de provincie over een marktconforme prijs. 

Toch overheerst het pessimisme ook in deze groep. Zo denkt slechts één op de tien piekbelasters dat zij een bedrag krijgen waar ze wat aan overhouden: ‘Ik ben te jong om te stoppen en krijg waarschijnlijk net genoeg om bank en belasting te betalen en hou uiteindelijk zelf niets over. Ook geen inkomen’, zo staat in de rapportage.  

Ambities versneld 

De ambitie van het kabinet om de stikstofreductie te versnellen, blijft een heet hangijzer. In de huidige stikstofwet, die op 1 juli 2021 van kracht is gegaan, staat dat in 2035 driekwart van het areaal van de stikstofgevoelige natuur in beschermde Natura 2000-gebieden een gezond stikstofniveau moet hebben. Het huidige kabinet wil dat vijf jaar eerder realiseren.

Minister Van der Wal stuurde op 1 april de kamerbrief ‘Hoofdlijnen van de gecombineerde aanpak van natuur, water en klimaat in het landelijk gebied, en van het bredere stikstofbeleid’. Daarin stelt de bewindsvrouw dat de natuur in Nederland onder grote druk staat. Er zijn volgens haar Europese afspraken gemaakt over natuurherstel, waar Nederland zich aan moet houden. 

Nieuwe wantrouwen 

Het gevoel dat de overheid veel heeft beloofd, maar uiteindelijk weinig biedt, wordt breder gedeeld en zet aan tot nieuw wantrouwen onder boeren. Slechts 3 procent verwacht dat ze een aantrekkelijk aanbod krijgen als ze in zouden gaan op de regeling: ruim negen op de tien veehouders vertrouwen daar niet op, zo blijkt uit de opiniepeiling. Bijna alle veehouders verwachten dat hun bedrijf over 5 jaar nog 'gewoon bestaat’. 

Zes op de tien veehouders zegt zelfs de neiging te hebben om door deze nieuwe regelingen te gaan demonstreren tegen dat stikstofbeleid. ‘Er werd gesproken van vrijwillige uitkoop en nu wordt er al weer met onteigening gedreigd. Als dat echt gebeurt, ga ik zeker demonstreren en me ertegen verzetten.’  

Urgentie ontbreekt 

Ook missen veel veehouders de overtuiging en urgentie om de stikstofuitstoot terug te brengen. Ruim acht op de tien vinden niet dat Nederland de uitstoot in 2030 gehalveerd moet hebben, laat staan dat de landbouw meer moet doen om daaraan bij te dragen. 

En de weerzin om mee te werken, gaat bij veel veehouders verder dan alleen de regelingen zelf. Achter de ontevredenheid gaat volgens EenVandaag een groot wantrouwen in de politiek schuil, in het huidige kabinet en de betrokken ministers. ‘Ze zeggen en ze doen vaak het omgekeerde, is mijn ervaring’, zegt een van de bevraagde veehouders. ‘Ik zou ook geholpen worden met mijn fosfaatrechten, maar ik kreeg alleen maar boetes. Het lijkt alsof ze mijn bedrijf kapot willen maken.’ 

Startnotitie Nationaal Programma Landelijk Gebied

De stikstofplannen en het uitkoopbeleid worden uiteengezet in de Startnotitie Nationaal Programma Landelijk Gebied. Lees de startnotitie en bijbehorende kamerbrief van de minister in de kennisbank.