Vernieuwde aanpak voor betere meting waterkwaliteit

In het oppervlaktewater zitten steeds meer van de ruim 100.000 chemische stoffen die we gebruiken. De aanwezigheid van die stoffen in een variatie aan concentraties en mengsels kunnen nadelig zijn voor het waterleven en voor onze gezondheid. Om de waterkwaliteit te bewaken, meten waterschappen de aanwezigheid van een aantal stoffen.

De aandacht is nu gericht op 150 verontreinigende stoffen, waarvan er 45 ‘Europees prioritair’ zijn. Dat is niet meer dan 1% van het totaal aantal stoffen, aldus vakblad H2O. Zo gauw van een stof de norm wordt overschreden, wordt de waterkwaliteit volgens de Kaderrichtlijn Water (KRW) als onvoldoende beschouwd, ongeacht de aanwezigheid van andere stoffen.

ESF-Toxiciteit

In het artikel 'Waterkwaliteit zonder toxiciteit' gaat het vakblad in op de Ecologische Sleutel factor Toxiciteit (ESF-Toxiciteit), een tool die waterschappen een beter inzicht geeft in de aanwezigheid van toxische stoffen en het effect op de ecologische kwaliteit. Die tool is in 2016 geïntroduceerd en kent twee benaderingen: een 'chemiespoor' en een 'toxicologie-spoor'. Binnen het chemiespoor worden van alle aangetroffen stoffen en hun gemeten concentraties berekend wat een effect zou kunnen zijn op flora en fauna. Het toxicologiespoor omvat een aantal toxicologietesten. Watermonsters worden daarin getest op hun giftige werking op waterorganismen.

Die ESF-Toxiciteit heeft al veel informatie opgeleverd, zo blijkt uit het artikel. Zo is duidelijk geworden dat in het water van Waterschap Limburg concentraties van veel stoffen en de toxische druk sinds de jaren 80 zijn gedaald, onder andere door maatregelen in de glastuinbouw. Bij het Waterschap De Dommel bleek dat de toxische druk van metaalmengsels was gedaald door maatregelen bij een zinkfabriek, maar dat de druk door bestrijdingsmiddelen is toegenomen.

Kaderrichtlijn Water

Sinds 2018 is de ESF-Toxiciteit verder ontwikkeld binnen de Kennisimpuls Waterkwaliteit (KIWK). In een nieuwe module wordt een datasysteem met gegevens over toxiciteit gekoppeld aan gevens over mogelijke maatregelen. Het idee is dat gebruikers zo makkelijk passende maatregelen kunnen vinden om de waterkwaliteit te verbeteren. In 2019 en 2020 moet de vernieuwde tool getest worden in case studies met onder meer waterschappen, drinkwaterbedrijven en provincies. Indien nodig kan dit ondersteund worden door adviesbureaus.

De vernieuwde ESF-Toxiciteit kan belangrijk worden, denken de auteurs van het artikel nu de EU de Kaderrichtlijn Water aan een fitness check onderwerpt. De verwachting is dat de KRW niet alleen afzonderlijke stoffen gaat meten, maar ook mengsels. Door inzet van de ESF-Toxiciteit kan er voor zorgen dat waterschappen gerichte maatregelen treffen die er toe doen. Waterschappen en drinkwaterbedrijven krijgen zo meer kennis over hun beheergebied en over mogelijke maatregelen. De adviesbureaus verdiepen hun kennis en verbeteren hun adviezen.

(Bron foto: Shutterstock)