Verschillende opvattingen over de omgang met dieren

Denken over Dieren

‘Denken over Dieren- dier en ding, zegen en zorg’ is opgesteld in opdracht van het ministerie van Economische zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I). De aanleiding voor het project was de toezegging die staatssecretaris Bleker deed aan de Tweede Kamer naar aanleiding van de zienswijze ‘Agenda voor het dierbeleid’ waarin werd aanbevolen de kennis van en de morele opvattingen over het houden van dieren in beeld te brengen en te houden. Het rapport is opgesteld door onderzoekers van het Athena Instituut van de Vrije Universiteit, te Amsterdam en het Lectoraat Welzijn van Dieren van Hogeschool Van Hall Larenstein te Leeuwarden. Tijdens het onderzoek is er een publieksenquête uitgevoerd bij 2111 huishoudens en hebben er 19 workshops plaatsgevonden met experts die betrokken zijn bij 25 verschillende vormen van dierhouderij (diverse veehouderij takken, hobbydieren, vissen, proefdieren, etc.).

Opvattingen over omgang met dieren

De publieksenquête leverde opmerkelijke resultaten op. Iets meer van de helft van de deelnemers (53%) komt niet dagelijks in contact met dieren, slechts een fractie (1,4%) houdt dieren bedrijfsmatig. Ongeveer één op de vijf respondenten zegt veel te weten over dieren (eigenschappen en behoeften: 23%; omstandigheden van houden in Nederland: 17%). Ruim 90% van de deelnemers eet vlees, en iets meer dan 50% vindt doden van dieren voor voedsel gerechtvaardigd. Vrijwel iedereen vindt dat dieren gedood mogen worden als er sprake is van uitzichtloos lijden. Ook als dieren een gevaar vormen voor hun omgeving vindt ruim 80% dat doding toegestaan is. Het doden van dieren ten behoeve van dierbeheer, voor de ontwikkeling van medicijnen en in het kader van bestrijding invasieve exoten wordt door ongeveer 30% van de respondenten goedgekeurd. Het doden van dieren voor vermaak, in de hengelsport, als kunstproject en uit kostenoverwegingen wordt door de meeste deelnemers (ongeveer 95%) afgewezen.

Grootste problemen

Dierenmishandeling en verwaarlozing worden door de meeste mensen (77%) als grootste probleem bij de omgang met dieren genoemd. Ook gezondheidsproblemen voor de mens, het ruimen van gezonde dieren, opkomst van megastallen, krappe en saaie huisvesting en transport over lange afstanden wordt door veel mensen als een probleem gezien. Slechts 2,5% ziet geen enkel probleem bij de omgang met dieren in onze maatschappij. Dieren worden vooral waardevol voor de mens gevonden vanwege de relatie die mensen kunnen hebben met dieren. Verder worden de bijdrage aan ons dagelijks menu, dieren als bron van kennis, inspiratie en verwondering en het belang van de veehouderij en visserij voor onze economie vaak genoemd. Een kwart van de ondervraagden noemt de positieve bijdrage die veehouders leveren aan een aantrekkelijk en gevarieerd landschap.

Trends volgens deskundigen

Vanuit de voor het onderzoek gebruikte deskundigenpanels wordt aangegeven dat zoönosen en dierziekten een thema met toenemende maatschappelijk aandacht blijft. Ditzelfde geldt voor de onderwerpen antibioticaresistentie, de maatschappelijke problematiek rondom het welzijn van productiedieren en welzijn tijdens het transport. Door het huidige en toekomstige beleid verwachten de deskundigen dat de problematiek van gehouden dieren bij particulieren, de invasieve exotenproblematiek en de problemen bij genetische manipulatie zal afnemen. Stabiel hoog blijven volgens de deskundigen onder meer de problemen rondom het fokken en het negatieve imago van de dierhouder.