Voedselinfecties: ziekte, sterfte én kosten
Jaarlijks heeft ons land gemiddeld 30 miljoen euro aan ziekte-gerelateerde kosten met betrekking tot dit voedselgerelateerde pathogeen. Alleen Staphylococcus aureus, vaak aangetroffen op de huid van mens en dier en op de slijmvliezen, kost ons jaarlijks, met zo’n 47 miljoen euro, meer. Deze stafylokok zorgt echter niet voor de meeste ziektelast; het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) schat sinds 2009 de ziektelast (en sinds 2011 ook de kosten) van 14 voedselgerelateerde pathogenen*. De allergrootste ziektelast wordt veroorzaakt door Toxoplasma gondii; een stam van microscopische parasitaire dieren.
In het artikel De ziektelast van voedselgerelateerde infecties in Nederland, 2009-2012 (Infectieziekten Bulletin, RIVM) zijn 14 pathogenen op een rijtje gezet in twee 'rankings'.
Ranglijst Ziektelast/DALY
De ranglijsten zijn genaamd 'DALY' en 'Kosten' en betreffen de periodes 2009-2012 resp. 2011-2012. DALY, kortweg ziektelast, staat voor Disability-adjusted life years; levensjaren gecorrigeerd voor beperkingen (mortaliteit en morbiditeit zijn samengevoegd tot één index, bron: Wikipedia). Uit de schatting van het RIVM blijkt dat het aantal 'verloren levensjaren' voor de 14 pathogenen licht is gestegen van 13.500 naar 14.000 DALY’s tussen 2009-2012. Het deel dat specifiek met voedsel werd geassocieerd is gestegen van 5.800 naar 6.500 DALY’s. De meeste ziektelast wordt, als gemeld, veroorzaakt door Toxoplasma gondii en Campylobacter spp. Op de derde plaats staat Salmonella spp., een bacterie die onderdeel is van de natuurlijke darmflora van diverse diersoorten.
Ranglijst Kosten
RIVM: 'De totale ziektegerelateerde kosten (verdisconteerd met 4%) voor de 14 pathogenen wordt op 416 miljoenen euro per jaar geschat in de periode 2011-2012'. Ziektegerelateerde kosten door voedselinfecties (veroorzaakt door de 14 pathogenen) zijn voor 2011 geschat op ruim 168,5 miljoen euro en voor 2012 op 174 miljoen euro. De derde plek qua kosten wordt, na de genoemde Staphylococcus aureus en Campylobacter spp., ingenomen door Clostridium perfringens, een bacterie die veel in de natuur (maar dus ook in/op voedsel) voorkomt.
Listeria monocytogenes
Een bacterie waaraan apart aandacht wordt besteed in dezelfde uitgave van het RIVM en die ook voorkomt in genoemd onderzoek is Listeria monocytogenes; regelmatig voorkomend in melk en rauwmelkse zachte kaas. Dit pathogeen staat in de DALY-ranglijst op de 8ste en de kosten-ranglijst op de 9de plaats. In het artikel Surveillance van Listeria monocytogenes in Nederland, 2013 staan recentere gegevens over deze bacterie. In het bulletin is te lezen: 'In 2013 werden 79 patiënten gerapporteerd, waaronder 3 zwangeren (4%). Zeven volwassenen overleden (10%)'. Verder is een verschuiving gemeten naar een ander 'meest voorkomend' serotype. Dit zou te maken hebben met het onderzoeken van andere voedselproducten, waaronder sushi, tofu en tahoe.
Escherichia coli
Een bacterie die niet mee is genomen in het ziektelast-/kostenpost-onderzoek van het RIVM, maar ook op voedsel kan voorkomen is Escherichia coli (E. coli), een van de meest voorkomende bacteriën in de dikke darmen van onder meer zoogdieren (dus ook mensen) en nodig voor het verteren van voedsel. In het artikel Surveillance van shigatoxineproducerende Escherichia coli (STEC) in Nederland, 2013 is meer te lezen over infecties en risico’s.
* De verklaringen van de verschillende pathogenen in dit nieuwsbericht zijn afkomstig van Wikipedia.
(Bron foto: Campylobacter door De Wood, Pooley (digitaal gekleurd door Chris Pooley), USDA (United States Department of Agriculture), ARS (Agricultural Research Service), EMU. [publiek domein], via Wikimedia Commons)
