Voedseluitdagingen gaan verder dan landbouwgewas of bodem

6 jaar geleden: aanpak oude voedselsysteem 

Oud-politicus en hoogleraar Eric Smaling heeft in 2015 met ongeveer honderd wetenschappers gewerkt aan een veelomvattend rapport over honger en armoede.

In dit onderzoek werd gekeken naar hoe voedsel wordt verbouwd, verwerkt, verhandeld en gegeten. ‘We kunnen het huidige voedselsysteem vergelijken met een tanker die richting de kliffen vaart. We moeten nu de richting van deze tanker veranderen om een crash te voorkomen’, aldus Smaling. 

We kennen de 2050-feiten inmiddels wel: op dit moment is er al een te grote bevolkingsgroep die in armoede en honger leeft en deze groep wordt alsmaar groter. De wereldwijde voedselproductie zou met 40 tot 60 procent moeten toenemen om deze groeiende wereldbevolking van eten te voorzien in 2050. De focus in het onderzoek uit 2015 ligt op voedselproductie: waar en hoe?  

2018: Giller naar Wageningen 

Professor Ken Giller is door Eric Smaling naar Wageningen gehaald en heeft als professor Plant Productie Systemen zo’n 30 jaar ervaring met landbouw in Afrika. Hij is enorm gedreven om de Afrikaanse boeren te helpen met hun productie. In die 30 jaar is de bevolking verdubbeld en er vindt nog een verdubbeling plaats in de komende 20 jaar. Giller schrijft in 2018 over zijn hoop en is ervan overtuigd dat de juiste investeringen de Afrikaanse landbouw van de grond kan krijgen. Denk hierbij aan andere gewassen of het beïnvloeden van de bodemkwaliteit. 

2021: waar staan we nu?  

Zowel Smaling als Giller hebben de focus op de voedselproductie en het vergroten daarvan binnen de landbouw. Het nieuwe Food System Index (FSI) lijkt een betere oplossing te zijn, omdat het veel meer invloeden en elementen meeneemt in de mix. Zo ontstaat er een effectiever systeem dat zorgt voor voedselzekerheid. Vooral op een duurzame manier, zodat het veerkrachtvermogen van de planeet wordt bevorderd en in stand wordt gehouden. Het onderzoek en het ontstaan van deze FSI in begonnen in 2017. De data die nodig is komt vanuit allerlei instanties. Zo wordt er niet alleen gekeken naar het klimaat, de grond en wat er nodig is om daar voedsel op te verbouwen, maar ook naar mens in al zijn behoeftes. Dieetwensen, dieetveranderingen en betaalbaarheid van bepaald voedsel. Dit is slechts een klein voorbeeld van cijfers die meegenomen worden in de onderzoeken om voedselschaarste te voorkomen.  

Hoe nu verder? 

De problematiek op gebied van voedsel is niet langer iets van de voedselproducenten, verwerkers en wetenschappers. Maar ook sociaal-politiek zijn er grote invloeden die landsgrenzen overgaan om grip te krijgen op ons voedselsysteem. De tussenstand? Vanwege vele variabelen en factoren is het doelgericht (her)ontwerpen van voedselsysteem zeer beperkt. Vaak zijn pogingen tot verbetering gericht op slechts één aspect waardoor er ergens anders weer iets verergert. Wel worden er steeds meer aanbevelingen gedaan over hoe er op niche-niveau aspecten kunnen worden aangepakt.

Door de Coronapandemie heeft de import en export stilgelegen, zijn er lokale ondernemers opgestaan en zijn er andere manieren gevonden om toch aan behoeftes te voldoen. Deze flexibiliteit moet bewuster ingezet worden.