Voedselverslaving is een betwist fenomeen

Wereldwijd komen overgewicht en obesitas steeds vaker voor. Een verklaring hiervoor wordt gezocht in het begrip voedselverslaving. Veel mensen zouden verslaafd zijn aan voedingsmiddelen met veel suiker en/of vet. Volgens sommige populaire media zou een suiker- of chocoladeverslaving even gevaarlijk zijn voor de gezondheid als een alcohol- of drugsverslaving en op eenzelfde manier moeten worden behandeld. In een artikel in het Belgische tijdschrift Nutrinews wordt dieper ingegaan op het fenomeen voedselverslaving.

De verslavende aard van sommige soorten voeding zou de reden zijn waarom mensen vaak te veel eten, ondanks het feit dat ze goed beseffen dat dit niet gezond is. Om de kans op het ontwikkelen van een verslaving te verkleinen, is het advies dan om bepaalde voedingsmiddelen zoveel mogelijk of zelfs helemaal te mijden.

Wetenschap

Wetenschappelijk onderzoek naar voedselverslaving was tot voor kort vooral gericht op eetstoornissen zoals boulimia. Maar de laatste tijd wordt ook onderzoek gedaan naar in hoeverre voedselverslaving een verklaring kan zijn waarom mensen vaak intens kunnen verlangen naar bepaalde voedingsmiddelen en zich daar periodiek aan kunnen overeten (binge eating), of na het volgen van een dieet snel weer terugvallen in oude (ongezonde) gewoontes.

Hiervoor wordt gekeken naar diagnostische kenmerken van verslaving aan bijvoorbeeld alcohol of drugs. Deze zijn echter niet helemaal van toepassing omdat - in tegenstelling tot alcohol of drugs - ieder mens voedsel nodig heeft om te overleven. Daarnaast is er bij voeding bijvoorbeeld geen sprake van ontwenningsverschijnselen.

Een andere benadering is het kijken naar de neurologische effecten van het verlangen naar eten door geavanceerde hersenscans te maken. Hieruit blijkt dat vaak dezelfde hersengebieden worden geactiveerd door het verlangen naar eten als bij het verlangen naar drugs. De effecten zijn echter wel veel kleiner.

Niet verslavend

Volgens het artikel is er onvoldoende bewijs voor (neurobiologisch) verslavende eigenschappen van voedsel die overeten en overgewicht kunnen verklaren. Daarom is er ook geen reden om bepaalde voedingsmiddelen van het menu te schrappen omdat ze verslavend zouden zijn. Het mijden van bepaalde soorten voedsel zou zelfs het risico op een onevenwichtige voeding kunnen vergroten. Bijvoorbeeld als je geen fruit meer zou mogen eten omdat het suikers bevat.

De neurologische effecten van het verlangen naar bepaalde soorten voedsel, bijvoorbeeld in hoeverre het beloningssysteem in de hersenen hierdoor wordt beïnvloed, zijn nog steeds de moeite waard om te onderzoeken. Ze vormen wel een mogelijke verklaring waarom sommige mensen zich eerder zullen overgeven aan het overmatig eten van (ongezonde) voeding dan anderen.

(Bron foto: Thinkstock)