Voorbeelden van innovatieve landbouw

De publicatie ‘Toekomstige voedselproductie’ analyseert verschillende bedrijfsvormen waarmee pionierende boeren experimenteren. Het inzichtelijk maken van belemmeringen is van belang om te kijken waar de overheid met beleid kan ingrijpen.

Innovatieve voedselproducerende bedrijven

Er zijn verschillende soorten innovatieve voedselproducerende bedrijven. Met innovatief bedoelen de onderzoekers dat boeren nieuwe bedrijfsmodellen hanteren die bijdragen aan de kringlooplandbouw en die zich onderscheiden van gangbare bedrijven. Je kunt denken aan hightech-systemen zoals een hightech stal en geen gebruik van aardgas. Maar het gaat ook om voedselproductie in de natuurlijke omgeving, bijvoorbeeld een voedselbos of insectenkweek.

Beleid

Het is de vraag of het huidige beleid aansluit bij deze nieuwe vormen van landbouw. Zo kan het ruimtelijke ordeningsbeleid belemmerend werken op de plaals waar innovatieve bedrijven zich het beste kunnen vestigen. Ook regelgeving rondom bijvoorbeeld het gebruik van insecten als diervoeding zou opnieuw herzien moeten worden. Verder zou de overheid kunnen kijken naar welk beleid op lange termijn gunstig is voor deze innovatieve bedrijven. Daarnaast is er een probleem met het langdurig kunnen gebruiken van grond. Gemeentelijke grond zou voor langere termijn beschikbaar moeten zijn. Nu is het zo dat het vaak voor een korte periode gepacht kan worden.

Financiering

Financiering van innovatieve bedrijven is vaak een knelpunt. De overheid kan de bedrijven stimuleren door gunstige leningen te bieden en door garant te staan voor pioniers zodat risico’s gedeeld worden of trainingen aanbieden. Het advies uit het rapport is om ervoor te zorgen dat toekomstige kennis- en innovatieagenda’s ook gericht zijn op deze vernieuwende bedrijfsvormen. Het huidige landbouw-kennissysteem richt zich vooral op de gangbare landbouw.

Voorbeelden

In de publicatie worden zeven bedrijven in beeld gebracht die wat betreft hun strategie voor kringlooplandbouw sterk van elkaar verschillen. De onderzoekers gaan in op de bijdrage die deze bedrijven leveren aan de kringlooplandbouw, het economisch perspectief, de ecologische en sociale waarde en de kernlessen van de realisatie van het bedrijf. En er staan belangrijke tips genoemd voor als je zelf aan de slag gaat. Bij elk voorbeeld zijn 8 tot 16 verwijzingen naar bedrijven die een vergelijkbare bedrijfsvoering hebben.

De zeven strategieën en bijbehorende voorbeelden die verder uitgediept worden zijn de volgende:

1. Hightech controleerbare systemen: een betaalbare kip met aandacht voor milieu, omgeving, dierenwelzijn en werkomstandigheden
2. Modern gemend bedrijf: weerbare planten door natuurlijk bodembeheer met dieren
3. Multifunctionele landbouw met gemeenschap: extensieve natuurlijke productie van meerdere gewassen en dieren in nauwe samenwerking met burgers
4. Natuurlijke omgeving als vertrekpunt: inpassing van biologische teelt in een natuurlijk landschap
5. Nieuwe eiwitten produceren: plantaardige melk van eigen verbouwde nedersoja
6. Terugdringen externe inputs: maximaal gras omzetten met zo weinig mogelijk input van buiten
7. Het verwaarden van reststromen: kas van het gas door gebruik van reststromen uit de industrie.

Bovenstaande voorbeelden bevatten praktische tips voor ondernemers en beleid.

(bron foto: Shutterstock)