Water- en energiebesparing uit overtuiging
De Nederlandse burger wordt op verschillende manieren uitgedaagd iets te doen voor milieu of klimaat: een dag zonder vlees, minder vliegen of een minuutje korter douchen bijvoorbeeld. Maar lang niet iedereen gaat die uitdaging aan. Waarom niet? En als mensen water of energie besparen, waarom doen ze dat dan? Welke overwegingen spelen een rol? Om antwoord te krijgen op die vragen hebben onderzoekers van het KWR Water Research Institute, Wageningen University & Research en de Vrije Univiersiteit een onderzoek uitgevoerd onder 1000 Nederlanders.
Uit het artikel 'Energie- en waterbesparing: Hoe zit het met de actiebereidheid van Nederlanders' blijkt dat de meerderheid van de Nederlanders zich zorgen maakt over klimaatverandering en de effecten daarvan op het milieu. Een groot deel van de Nederlanders is ook bereid maatregelen te nemen, maar de drijfveren verschillen.
Zorgen
Niet iedereen maakt zich evenveel zorgen. 25% van de ondervraagden maken zich veel zorgen over klimaatverandering en de effecten daarvan op het milieu, 44 % heeft enige zorgen. Een kleine groep (15%) vindt dat de aandacht voor klimaatverandering sterk wordt overdreven en 13% vindt het probleem van milieuvervuiling overtrokken.
Mensen die zich veel zorgen maken, zijn eerder bereid maatregelen te nemen. De meerderheid van de Nederlanders doet in huis iets om energie te besparen: gevel, vloer en/of dakisolatie (57%), ventilatie met warmteterugwinning (WTW) (9%), een warmtepomp (7%), en/of een zonneboiler (5%).
Nog iets meer Nederlanders doen iets om water te besparen. 69% van de Nederlanders heeft een zuinige wasmachine of vaatwasser, 63% heeft een waterbesparende douchekop, 49% heeft een waterbesparend toilet en 20% van de respondenten heeft een regenton. Mensen dienog geen energiebesparende toepassingen in huis hebben, maar die het wel willen, zeggen dat dit komt omdat ze in een huurhuis wonen, of omdat de kosten voor aanschaf en onderhoud hoog zijn.
Drijfveren
De onderzoekers komen in het artikel tot een indeling in vier groepen:
- Je hebt de idealisten (17% van de Nederlanders) die zo duurzaam mogelijk willen leven, ook als ze daarvoor comfort moeten inleveren of extra moeten betalen. Die groep bestaat significant vaker uit Nederlanders met een hoog opleidingsniveau en Randstedelingen.
- De bespaarders (9% van de Nederlanders) doen hun best om zo min mogelijk water en energie te gebruiken. Deze groep is wel sceptisch over de ernst van de milieuproblematiek. Deze mensen, vaak mannen, handelen primair vanuit de motivatie om financiële besparingen te realiseren.
- De pragmatici (48% van de Nederlanders) zien de ernst in van de milieuproblematiek en nemen klimaatverandering serieus. Het is een groep die energie en water wil besparen, maar die geen comfort wil inleveren of extra wil betalen. De groep bestaat vooral uit vrouwen.
- De comfortgeoriënteerden (25% van de Nederlanders) willen niet besparen, geen comfort inleveren en zijn sceptisch over de aandacht voor klimaatverandering en het probleem van milieuvervuiling. Deze groep laat zich niet kenmerken door specifiek sociaaldemografische kenmerken.
Gedragsbeïnvloeding
Tot slot komen de onderzoekers met aanbevelingen. Ze vinden dat het huidig pakket van stimuleringsregelingen, subsidies, en wetgeving rijker geschakeerd zou moeten zijn. Je zou het beter moeten afstemmen op de verschillende drijfveren van burgers. Er zou ook meer aandacht moeten zijn voor mogelijkheden voor gedragsbeïnvloeding via maatwerk en nieuwe en onconventionele instrumenten.