Waterstof in de glastuinbouw vraagt om gezamenlijkheid

Door het gebruik van waterstof kan de sector een belangrijke stap zetten richting een klimaatneutrale glastuinbouw in 2040. Telers staan klaar om te investeren in de energietransitie, aldus de topsector. Maar voordat waterstof bruikbaar is in de glastuinbouw, staan onzekerheden op het gebied van financiering, regelgeving, ruimtelijke ordening en technologie nog in de weg.

De topsector T&U wil de knelpunten op weg naar waterstofgebruik met een sectorbreed programma aanpakken. In een bidbook doet de topsector een verzoek voor een programmafinanciering van € 10 miljoen. De topsector heeft het bidbook aangeboden aan de ministeries van EZK (Economische Zaken en Klimaat) en LNV (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit).

Duurzame energie

Waterstof kan een bijdrage leveren in de behoefte aan duurzame energie van de glastuinbouw. De topsector T&U ziet waterstof niet als een grootschalige vervanger van aardgas. Dat staat in de positionpaper van de topsector. In die positionpaper noemt de topsector drie kansrijke mogelijkheden voor waterstof in de glastuinbouw. Allereerst zijn dat waterstof voor piekketels en verbranding van waterstof in WKK-gasmotoren. Daarnaast biedt de restwarmte uit elektrolyse (waterstof maken uit water en elektriciteit) mogelijkheden voor de glastuinbouw.

Versnippering voorkomen

Volgens het bidbook moet er nog veel gebeuren voordat waterstof daadwerkelijk bruikbaar is. Zo moeten er waterstofbronnen worden ontwikkeld en tegelijkertijd moet de benodigde infrastructuur worden aangelegd. Daarnaast is er veel onderzoek nodig naar de praktische toepassing in de kas, met oog voor veiligheid, betrouwbaarheid en betaalbaarheid. Ook op het gebied van regelgeving is er nog veel te doen. Als deze ontwikkelingen allemaal nauwkeurig op elkaar zijn afgestemd, zijn ondernemers bereid om in te stappen, aldus de topsector.

Er zijn al initiatieven voor het gebruik van waterstof in de glastuinbouw, maar zonder samenwerking bestaat het gevaar van versnippering en inefficiëntie. Met het voorstel van het sectorbrede programma ‘H2-impuls in de glastuinbouw’ wil de Topsector dat voorkomen.

Pilotprojecten onder paraplu

Het voorstel van Topsector T&U is om 5 tot 10 pilotprojecten te laten draaien naast een centraal programma. In dat laatste worden de collectieve uitdagingen opgepakt, zoals het ontwikkelen van concepten voor het gebruik van waterstof in de glastuinbouw. Ook kennisvergaring, kennisdeling, samenwerkingen zoeken en communicatie vallen onder het centrale programma.

De pilotprojecten doen onderzoek naar betaalbare oplossingen voor de korte en middellange termijn. Uit de huidige projecten blijkt al dat er geen one-size-fits-all oplossing is. Met meerdere pilotprojecten is aansluiting bij de regionale vraag mogelijk.

Impact van het programma

De topsector verwacht dat het programma leidt tot meer en betere kennis en ervaring rondom het gebruik van waterstof. Dat betekent dat de energievoorziening voor de lange termijn is veiliggesteld. Daarmee kunnen telers vooruit, zodat werkgelegenheid en de economische waarde van de glastuinbouw kan blijven zoals die nu is. Ook draagt dit bij aan voedselzekerheid.

Daarnaast verwacht de topsector dat het programma investeringen in de pilotprojecten zal stimuleren. Alleen de genoemde pilots omvatten al investeringen voor 200 tot 500 miljoen euro als zij daadwerkelijk uitgevoerd worden. Een uitrol van dergelijke projecten naar andere glastuinbouwclusters leidt tot een veelvoud aan investeringen. Tot slot is de verwachting dat waterstof kan zorgen voor een reductie van 0,5 miljard m³ aardgas per jaar. Dat is een derde aan verduurzaming van de warmtebehoefte ten opzichte van 1990.