Wegvallen derogatie betekent banenverlies

In het huidige Nitraat Actie Programma (NAP) dat van 2014 tot 2018 loopt, is geregeld dat de Nederlandse veehouderij gebruik kan maken van derogatie. Veehouders mogen, mits ze aan bepaalde voorwaarden voldoen, hun mestgift op grasland verhogen. De Europese Nitraatrichtlijn stelt dat in alle Europese lidstaten niet meer dan 170 kg stikstof uit dierlijke mest per hectare mag worden opgebracht. Nederlandse derogatiebedrijven mogen dat verhogen tot 230 of 250 kilo stikstof uit dierlijke mest, maar dan moet minimaal 80% van het bedrijfsoppervlak uit grasland bestaan. En daarnaast mag de Nederlandse fosfaatproductie het fosfaatplafond van 173 mln. kg fosfaat niet overschrijden.

Effecten

Het is onduidelijk of in het nieuwe zesde NAP, waarvoor onderhandelingen starten, derogatie weer zal worden toegestaan. Op verzoek van de Nederlandse Zuivelorganisatie (NZO) heeft LEI Wageningen UR in beeld gebracht wat effecten zijn van het wegvallen van derogatie vanaf 2018. Wat betekent dat voor het aantal koeien, de productiewaarde en de werkgelegenheid? Het rapport 'Effect derogatie op melkveehouderij, zuivelindustrie en zuivelcomplex' laat zien dat de effecten aanzienlijk zijn.

Banenverlies

Uit het onderzoek blijkt dat het aantal melkkoeien met 2% daalt, waarbij de onderzoekers uitgaan van dieraantallen uit 2013. Ze merken op dat er nu meer melkkoeien zijn, waardoor het effect groter zal zijn. De netto toegevoegde waarde (NTW) in het gehele zuivelcomplex zal met 5% ofwel bijna 450 miljoen euro dalen. En de werkgelegenheid zal afnemen, het meest in de primaire sector (15%) daarnaast ook in de zuivelindustrie, toeleverende industrie en distributie. Het zou een verlies betekenen van 9600 voltijdsbanen op lange termijn

Mestverwerking

De onderzoekers gingen bij de berekening uit van het feit dat het overschot aan mest kan worden verwerkt. Ze twijfelen echter of dat haalbaar is bij het wegvallen van derogatie omdat er veel extra mest op de mestmarkt komt. Daarom hebben ze ook een berekening gemaakt voor een scenario waarbij maar 50% van de mest verwerkt kan worden. In dat geval zijn de gevolgen groter: het aantal melkkoeien daalt dan met bijna 5%, de NTW in het zuivelcomplex met 10% (940 miljoen euro) en het banenverlies zou op termijn 20.700 voltijdsbanen bedragen.

Het wegvallen van derogatie zou in de andere veehouderijsectoren een relatief groter effect hebben - zeker bij achterblijvende mestverwerkingscapaciteit - omdat deze minder concurrentiekrachtig zijn op de mestmarkt. Het aantal dieren in de 'overige rundveehouderij' en varkenshouderij daalt in deze sectoren dan met respectievelijk 5 en 1%. Zou er niet voldoende mestverwerking zijn, dat gaat het om een daling van respectievelijk 10 en 13% (het 50% scenario).

(Bron foto: Shutterstock)