Welke groene studie heeft toekomst?

Een van de eerste in het oog springende bevindingen van het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), opsteller van het rapport, is dat de verwachte krimp in de werkgelegenheid naar verwachting procentueel het grootst is voor mbo groen (op basis van uitbreidingsvraag naar opleiding), hbo onderwijs en wo economie en recht.

Goede perspectieven

Ondanks de genoemde krimp worden de arbeidsmarktperspectieven voor afgestudeerden met een mbo-groendiploma ‘goed’ genoemd. Het vinden van mbo-geschoold personeel kan voor veel werkgevers in het groene domein nog een hele kluif worden. Zo worden er voor ‘MBO groen grote knelpunten in de personeelsvoorziening verwacht’.

Vraag-aanbod

Dat er enerzijds minder werkgelegenheid is en het anderzijds moeilijk zal zijn personeel te vinden, heeft te maken met de gemiddeldes van alle opleidingscategorieën. ROA: ‘Door de geringe instroom vanuit MBO voeding, natuur en milieu zullen werkgevers grote problemen ondervinden bij het vinden van geschikt personeel met deze opleidingsachtergrond. Het aanbod vanuit MBO groene ruimte is daarentegen ruim, waardoor werkgevers naar verwachting vrijwel geen inspanningen hoeven te verrichten voor het vinden van personeel met de juiste kwalificaties’.

Verbreding versus versmalling

Het rapport is een feitelijke opsomming van bevindingen, geïllustreerd met vele tabellen. Hier en daar worden voorzichtige adviezen gegeven voor de toekomst. Bijvoorbeeld betreffende wetenschappelijke opleidingen (WO) groen. Zo wordt gesteld dat groen WO veel potentie heeft voor verbreding van de opleiding, omdat ‘hier werken buiten de richting meer loont dan werken binnen de richting’.

Betreffende hbo groen is geconstateerd dat er sprake lijkt te zijn van gedwongen uitwijk naar een functie buiten de richting door onvoldoende arbeidsvraag op het eigen beroependomein. ‘Dit gaat gepaard met een groter dan gemiddeld loonverlies. Een oplossing hiervoor kan een versmalling van het curriculum zijn.’ Dit zou immers kunnen zorgen voor minder interesse voor deze opleiding, met als gevolg een inperking van het arbeidsaanbod en het -voor werkgevers- aantrekkelijker worden van afgestudeerden die deze opleiding wel volgden.

‘Skills upgrading’

Het aantal gegeven vooruitzichten en feiten over de huidige stand van zaken is te groot om hier allemaal te behandelen. Interessant is nog wel dat specifiek betreffende de uitbreidingsvraag wordt opgemerkt dat het beeld voor groene opleidingen positiever wordt naarmate het opleidingsniveau hoger is. ‘Zo is de uitbreidingsvraag binnen de groene opleidingen negatief voor MBO, gelijk aan nul voor HBO en positief voor WO. Dit wijst op ‘skills upgrading’ in de groene sector.’

Koploper Food Valley

Een greep uit een aantal voorspellingen volgt hieronder per opleidingsniveau. Bevindingen over de actuele stand van zaken zijn niet in de puntsgewijze selectie meegenomen. Vermeldenswaardig betreffende de huidige stand van zaken is in elk geval dat Food Valley (in Oost-Nederland) in meerdere opzichten goed scoort. Betreffende de arbeidsmarktrelevantie van mbo-opleidingen scoort de regio zeer goed en met het laagste aantal mbo’ers ten opzichte van alle regio’s is zij koploper. (Zie rapport voor meer actuele cijfers (2012) over schoolverlaters, lonen, type contracten (flexibel/vast), spijt studiekeuze, breedte opleidingen, verschillen per regio, et cetera).

Mbo groen – prognoses:

• Ten opzichte van alle niveaus/richtingen: laagste instroom arbeidsmarkt als percentage van de werkgelegenheid
• Verwachte stijging percentage baanopeningen
• Binnen mbo groen Meeste instroom verwacht op niveau 2

Hbo groen – prognoses:

• Ten opzichte van alle niveaus/richtingen: laagste instroom arbeidsmarkt als percentage van de werkgelegenheid
• Uitzondering op negatieve prognoses hbo opgeleiden: hbo groen afgestudeerden klimmen naar verwachting wél uit de negatieve uitbreidingspercentages.
• Redelijke arbeidsmarktperspectieven, afhankelijk per opleidingstype. Zo is het perspectief voor opleidingen landbouw en veeteelt goed ondanks een banenkrimp (de instroom pakt lager uit dan de verwachte vervangingsvraag). Voor hbo milieukunde en levensmiddelentechnologie zijn de arbeidsmarktvooruitzichten matig (lage vervangingsvraag, mede door het kleine aandeel ouderen.
• Verwachte stijging percentage baanopeningen

Wo groen - prognoses:

• Veel baanopeningen verwacht door combinatie (bovengemiddeld) hoge vervangingsvraag en werkgelegenheidsgroei
• Ten opzichte van alle niveaus/richtingen: grootste instroom als percentage van de werkgelegenheid. Vooral veroorzaakt door de groei van opleidingen gericht op voedingstechnologie zoals Food Technology, Nutrition and Health of Biotechnology.
• WO landbouw en milieukunde lieten de afgelopen jaren een dalende werkgelegenheid zien, maar de grote krimp in werkgelegenheid voor opgeleiden van laatstgenoemde opleiding ‘slaat om in een verwachte positieve uitbreidingsvraag tot 2018’
• Uitzondering op negatieve prognoses WO opgeleiden: WO groen afgestudeerden klimmen naar verwachting wél uit de negatieve uitbreidingspercentages. Geldt ook voor richtingen milieu en landbouw, maar perspectieven blijven matig (veel schoolverlaters – let wel: daaronder veel buitenlandse studenten- en daar tegenover een relatief lage vervangingsvraag)

(Bron foto: xx)