Wereldwijde ontwikkelingen rondom de eiwittransitie

De Agrospecials zijn series van achtergrondartikelen rondom een specifiek thema. De nieuwe Agrospecial heeft als thema 'Eiwittransitie wereldwijd'. De special geeft een beeld van de ontwikkelingen rondom plantaardige en alternatieve eiwitten en de betrokkenheid van het landbouwattachénetwerk (LAN) hierin. Het LAN ondersteunt Nederlandse ondernemers in de agrarische sector bij hun internationale ambities. Algemene ontwikkelingen komen aan bod, zoals Europese wetgeving voor de insectenbranche. Ook worden voorbeelden uitgelicht van ontwikkelingen in Europa en de rest van de wereld.

Eiwitstrategie

De Nederlandse Eiwitstrategie van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) heeft als doel om de productie van plantaardige eiwitten en de benutting van eiwitten uit reststromen en andere bronnen te vergroten. De Nederlandse agrofoodsector kan een belangrijke bijdrage leveren aan de eiwittransitie. Daarbij is internationale samenwerking van belang. Om dit te stimuleren zijn er zogenaamde Seed money projecten geopend die dienen als opstart (ofwel ‘seed’) voor internationale samenwerkingsverbanden. De indieningstermijn voor deze projecten sluit op 17 december.

Eiwitrijke gewassen

De eiwitstrategie kent een aantal sporen, een daarvan is vergroting van het areaal eiwitrijke gewassen. Dit staat echter nog in de kinderschoenen. Nederland scoort laag bij de teelt van eiwitgewassen. Om meer informatie en aandacht te krijgen is de Green Deal Vlinderbloemigen in het leven geroepen. In het buitenland wordt ook ingezet op de productie van eiwitgewassen. In Europa heeft Italië het grootste soja-areaal, het Verenigd Koninkrijk teelt de meeste veldbonen en in Frankrijk worden veel erwten geteeld. Een aantal landen in het zuidoosten van Europa is verenigd in de zogeheten driezeeënregio. In deze regio krijgen landbouwers extra steun voor de verbouw van eiwithoudende gewassen.

Zo vinden in Polen proefteelten plaats met lupine en sojabonen, onder andere door De Heus Animal Nutrition. De teelt van deze gewassen is echter van marginaal belang. Om de teelt te bevorderen wil de Poolse overheid zich inzetten voor verdere veredeling van bestaande en ontwikkeling van nieuwe rassen. Ook Oostenrijk heeft ingezet op plantenverdeling om het eiwitgehalte in gewassen te verhogen. Het land ziet verder nog ruimte voor opschroeven van de productie op het vlak van ziekteresistentie en precisielandbouw.

Insecten

Opschaling van insectenkweek is een van de andere sporen in de Eiwitstrategie. Een voorbeeld hiervan is Marula Proteen in Uganda. Zij voeren organisch afval aan larven. Na een korte opkweek worden deze larven geoogst en verwerkt tot eiwitvoer voor de veehouderij. In Vietnam worden door het bedrijf ‘ Cricket One’ krekels geproduceerd. Dit krekel eiwitpoeder wordt geleverd aan de levensmiddelenindustrie. 

Naast insecten voor veevoer kunnen insecten gekweekt worden voor humane voeding. Zo worden in Kenia en Uganda krekels gegeten als snack of toegevoegd aan pap. De productie en verkoop lopen via lokale voedselverwerkende bedrijven. Volgens Mathilde Miedema, werkzaam bij TNO, is de potentie voor krekelbedrijven in Afrika groot omdat het voor boeren makkelijk is om dit naast hun dagelijkse activiteiten te doen en er zijn weinig dure spullen voor nodig zijn. Ook in Japan zijn regelmatig nieuwsberichten over insectenproducten. Japanse bedrijven spelen in op jongeren die op zoek zijn naar spannende ervaringen door het verkopen van producten met herkenbare insecten. Mexico is het land met de meest eetbare insectensoorten ter wereld. Ze staan overal op de menukaart. Helaas blijft grootschalige productie van insecten achter in Mexico. Het Mexicaanse bedrijf GRIYUM legt zich toe op de productie van krekelmeel. Dit wordt gebruikt als proteïnesupplementen voor sporters en dient als eiwitrijke vervanging voor tarwe- of maismeel in bakproducten. Voor Nederlandse bedrijven liggen kansen in Mexico omdat we sinds juni 2021 een overeenkomst hebben over importvoorwaarden. Dit maakt het mogelijk voor Nederlandse ondernemers om insectenmeel op de Mexicaanse markt brengen.

Kweekvlees

In december 2020 werd Singapore het eerste en tot nu toe enige land ter wereld dat humane consumptie van kweekvlees goedkeurde. In dit land is een goede regelgeving voor novel foods, waaronder kweekvlees. Voor Europa geldt dat de wetgeving sterk bepalend is voor de afzet van insecteningrediënten. In september 2021 is besloten het gebruik van insecten in diervoerders toe te staan. Er zijn al insecten voor humane consumptie toegelaten, maar het wachten is op officiële regelgeving en toelating voor meer eiwitproducten.

Dossier plantaardige eiwitbronnen

Op Groen Kennisnet besteden wij aandacht aan de eiwittransitie in ons dossier plantaardige eiwitbronnen. In dit dossier staat uitleg over de soorten plantaardig eiwit, de productie en de toepassingen.