Wilde eenden krijgen vogelgriep in Nederland

Overwinterende eenden nemen het vogelgriepvirus waarschijnlijk niet mee. Dit werd lang gedacht, maar uit onderzoek van dierecoloog Jacintha van Dijk van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) blijkt het tegendeel. De trekkende eenden zijn vooral vatbaarder voor in Nederland rondwarende vogelgriepvirussen dan Nederlandse eenden. Toch ondervinden de eenden geen last van het virus. De onderzoekers zagen geen zieke vogels. Maar de eenden kunnen het virus mogelijk wel in de regio verspreiden, hoewel ze niet zoveel vliegen.

Griepgolf

In Nederland zijn er twee jaarlijkse vogelgriepgolven, toonde Van Dijk aan. Er is een kleine golf in de zomer, wanneer er veel jonge vatbare dieren bijkomen die nog geen antistoffen hebben tegen het virus. In het najaar is er een grotere golf, wanneer de trekvogels hier aankomen. Deze overwinteraars hebben ook weinig antistoffen en raken geïnfecteerd. Miljoenen watervogels overwinteren in Nederland.

Pluimvee

Het vogelgriepvirus komt van nature voor bij watervogels, maar dan in de milde vorm. In pluimvee ontwikkelt het virus zich soms tot een zeer besmettelijk virus met ernstige ziekteverschijnselen en vaak dodelijke afloop. Het virus kan muteren en op mensen overgaan die met besmet pluimvee werken. Voor de mens kan dat eveneens gevaarlijk en zelfs dodelijk zijn. Overigens is het precieze verband tussen vogelgriep in trekvogels en pluimvee nog niet helder. De griepgolven komen bijvoorbeeld niet overeen. Wilde eenden raken vooral geïnfecteerd in het najaar, maar pluimvee vooral in het voorjaar.

Eendenkooi

Een jaar lang namen de onderzoekers wekelijks monsters af bij wilde eenden die in een eendenkooi terechtkwamen. De chemische samenstelling van de veren werd vergeleken met veren van 38 locaties in Europa. Zo konden de onderzoekers zien waar de vogels vandaan kwamen. Op dit onderzoek promoveerde Van Dijk op 8 oktober 2014 bij Universiteit Utrecht.

Het proefschrift van Jacintha van Dijk is getiteld: "Pathogen dynamics in a partial migrant: interactions between mallards (Anas platyrhynchos) and avian influenza viruses."

(Bron foto: Martijn de Vaal)