Zoek naar balans bij burgerparticipatie in het groen

De kerngedachte van de Rijksnatuurvisie is dat burgers, bedrijven en maatschappelijke organisaties zelf veel kunnen en willen doen als het gaat om het realiseren van natuur en hun inzet voor een gezonde leefomgeving. Burgers doen dat ook. Er zijn steeds vaker burgerinitiatieven als het gaat om inrichting en beheer van natuurterreinen. Zo analyseerden onderzoekers van Wageningen UR in 2015 al 264 verschillende burgerinitiatieven. Ze kwamen toen tot een typologie van tien soorten burgerinitiatieven. Groen Kennisnet berichtte er in januari over.

Rolverdeling

In het onlangs verschenen rapport 'De betekenis van groene zelf-governance' gaan onderzoekers van Wageningen Environmental Research nader in op de manier waarop die initiatieven werken. Hoe werken ze samen met de overheid? Wat is de rolverdeling tussen overheid en verschillende initiatieven? Hoe verloopt de dynamiek?

De onderzoekers namen drie initiatieven onder de loep. Zoals de groep in Amersfoort die zich met de planvorming en herstructurering van het Elisabethterrein bezighoudt. Een tweede groep in de Gelderse achterhoek richt zich op de ontwikkeling en het beheer van de Gorsselse Heide. De derde groep, de Natuurvereniging De Ruige Hof in Amsterdam, beheert al bijna dertig jaar een 13 ha groot natuurgebied.

Inspiratiebron

De dynamiek in de groepen loopt heel verschillend. Zo worden in de Kerngroep Samenwerking Elisabeth Groen, de kaders gemeenschappelijk bepaald door alle participanten. Bij de Stichting Marke Gorsselse Heide was er vooraf een dwingend kader opgesteld via een gedetailleerd herstel- en beheerplan. En in Amsterdam is de Natuurvereniging De Ruige Hof juist een inspiratiebron voor natuurorganisaties en andere initiatieven.

Balans zoeken

De rollen tussen overheden en burgerinitiatieven liggen niet vast, concluderen de onderzoekers. Samen zoeken ze naar ruimte voor hun initiatieven. De rollen van de verschillende betrokkenen kan sterk wisselen. Belangrijk is uit de praktijk te leren door samen te doen, is de conclusie. Je moet vertrouwen opbouwen en ervaringen delen. Het blijft daarbij zoeken naar de juiste balans tussen het geven van ruimte aan de energie van initiatieven en het nemen van bestuurlijke verantwoordelijkheid en de afweging van publieke belangen.

(Bron foto: Shutterstock)