Zorglandbouw biedt kansen en uitdagingen

Wat is zorglandbouw?

Zorglandbouw is één van de zes takken van de multifunctionele landbouw. Zorgbehoevende kinderen, jongeren en volwassenen kunnen hier een zinvolle dagbesteding krijgen of soms zelfs wonen op de boerderij. Mensen met een lichamelijke of verstandelijke beperking, zoaals bijvoorbeeld dementie of autisme, kunnen bij de zorgboer terecht.

De zorglandbouw biedt zorgbehoevende mensen een groene omgeving. Deze zorgbehoevenden hebben nog steeds een persoonlijk ondersteuningsplan, maar draaien ook mee op de boerderij. Dit zorgt voor een stimulerende omgeving voor de deelnemers.

De meeste boeren zijn lid van de Federatie Landbouw en Zorg (FLZ). Dit is een grote samenwerkingsorganisatie voor de zorglandbouw. Er zijn momenteel zo’n 1500 zorgboeren actief: 900 via FLZ, 200 via andere samenwerkingsverbanden en 400 niet aangesloten zorgboeren.

Kansrijk zorglandbouw

De zorglandbouw zit in de lift. Sinds 2007 is er een gestage groei van het aantal zorgboeren en de omzet. De omzet is sinds 2013 meer dan verdrievoudigd. In 2020 waren er in totaal 1300 zorgboerderijen met in totaal een omzet van 315 miljoen euro, de gemiddelde omzet per bedrijf is dan €242.000. De voorspelling is dat de groei in omzet doorzet komende jaren.

De omzet groeit het hardst via de Wet langdurige zorg (WLZ). Dit is zwaardere, intensieve zorg voor kwetsbare ouderen, mensen met een handicap of mensen met een langdurige aandoening. Ook via de zorg in natura (ZIN) en de Jeugdzorg komen meer aanvragen binnen.

Een recente studie van de Rabobank uit oktober 2023 bevestigt de trends van een WUR-studie uit 2020. De bank rapporteert dat het aantal zorgboeren en de omzet is gestegen. Ook zien zij een verschuiving naar het zorgtype WLZ.

Alhoewel zij de omzetstijging beamen, wordt er ook een kanttekening geplaatst. De personeelskosten stijgen namelijk ook en drukken dus de marge. Daarnaast lijkt de marge hoog (11 a 13 procent ten opzichte van 2 a 3 procent in de zorgmarkt) maar de eigenaren moeten hier nog inkomsten uit halen.

Complexe wet- en regelgeving

Ondanks de positieve kansen, zijn er ook de nodige uitdagingen voor de ondernemer. Daarbij gaat het vooral om de complexe wet- en regelgeving die vooral gemaakt is voor de grote zorginstellingen. Het systeem is niet ingericht op agrarische ondernemers met een kleine zorgtak ernaast. De administratieve last is voor sommige zorgboeren daardoor te groot om kosten- en tijdseffectief een zorgboerderij te hebben waardoor het risico bestaat dat zij ermee stoppen.

Zorgboer worden

Multifunctionele landbouw is één van de vijf transitiepaden van de overheid. De omschakeling naar zorgboer biedt kansen én uitdagingen, zoals de hierboven genoemde complexe wet- en regelgeving. De eerste stap is vaak een gesprek met de accountant, de FLZ, de bank en collega-boeren.