Welfare Quality: meten van dierenwelzijn

Expressie van sociaal gedrag: Dieren moeten in staat zijn hun natuurlijke, soortspecifieke gedrag uit te oefenen. Dat is positief voor hun welzijn. Sociaal gedrag is een onderdeel van natuurlijk, soortspecifiek gedrag. Rangorde, verzorging en bescherming zijn daar belangrijke aspecten van. Bij sociale dieren is het vertonen van spelgedrag vaak een goede indicator voor goed sociaal gedrag.

Expressie ander soortspecifiek gedrag: Sommige andere onderdelen van het natuurlijke gedragsrepertoire zijn zo belangrijk en belonend voor een dier dat het die gedragingen onder alle omstandigheden wil blijven uitvoeren. Er wordt in dit verband ook gesproken over ‘behavioural needs’. Voor varkens, bijvoorbeeld, is het belangrijk te kunnen wroeten. Als we dieren beperken in het uitvoeren van belangrijke gedragingen, vergroten we de kans dat dieren chronisch gestresst raken en afwijkend en ongewenst gedrag gaan ontwikkelen, zoals beschadigend, stereotyp en apathisch gedrag.

Positieve emotionele toestand: Er zijn steeds meer aanwijzingen dat mensen en (gewervelde) dieren vergelijkbare emoties kennen: hersenstructuren en hersenprocessen van mensen en gewervelde dieren lijken veel op elkaar. Om een goed dierenwelzijn te kunnen waarborgen, moeten negatieve emoties zoals angst, stress en frustratie worden beperkt en positieve emoties zoals veiligheid, tevredenheid en plezier worden gestimuleerd.

Goede mens-dierrelatie: De kwaliteit van de relatie tussen mens en dier oftewel de manier waarop mensen met dieren omgaan heeft veel invloed op de emoties die het dier ervaart. Met een positive relatie tussen mens en dier ontwikkelen dieren minder angst voor mensen, en dat maakt ze ook makkelijker in de omgang.

Comfortabel klimaat: Dieren zijn vaak aan een heel specifiek klimaat aangepast. Als de klimaatomstandigheden daarvan afwijken, kan dat negatieve gevolgen hebben voor het dierenwelzijn. Factoren die het klimaat van een natuurlijke leefomgeving bepalen, zijn warmte en kou, zonlicht, vochtigheid, droogte en wind. Klimaatfactoren die van belang zijn als dieren gehouden worden zijn (een combinatie van) temperatuur, luchtvochtigheid, licht, luchtsnelheid en luchtsamenstelling.

Bewegingsvrijheid: Bewegen is goed voor de conditie en daarmee de gezondheid van de dieren. Veel bewegingsvrijheid is over het algemeen positief voor het dierenwelzijn. Bewegingsvrijheid betekent ook dat dieren zich makkelijk in hun huisvesting kunnen verplaatsen, zonder belemmerd te worden door obstakels of een gevaarlijke ondergrond. Om verschillende activiteiten en gedragingen in gevangenschap uit te kunnen oefenen, is de huisvesting bij voorkeur zo ingericht dat er aparte ruimtes zijn voor het uitvoeren van verschillende gedragingen (functiegebieden).

Comfortabel liggen en rusten: Comfortabel liggen en rusten draagt positief bij aan het dierenwelzijn. De inrichting van de huisvesting moet zodanig zijn dat de dieren rustig en ongestoord kunnen liggen wanneer ze daar behoefte aan hebben. Voor vogels houdt dit in dat ze over zitstokken van een goede dikte moeten beschikken. Dieren moeten zich veilig kunnen voelen in hun huisvesting. Beschermd tegen soortgenoten en roofdieren, maar ook tegen extreme klimaatfactoren zoals hitte, koude en tocht. Ook moet er rekening gehouden worden met het feit of dieren nacht- of dagdieren zijn.

Omgevingsverrijking: In de natuur hebben dieren op verschillende manieren te maken met uitdagingen vanuit hun omgeving. Deze situatie is voor gehouden dieren na te bootsen door omgevingsverrijking toe te passen. Verrijking komt het dierenwelzijn ten goede. Een (te) kale omgeving kan dieren frustreren en leiden tot afwijkend gedrag. Verrijking is op verschillende manieren te realiseren: sociale interactie met soortgenoten, fysiek verrijkingsmateriaal, en voedselverrijking.