Handvatten voor klimaatbestendige landbouw

Droge hete zomers zoals in 2018 en 2019 zullen in de toekomst mogelijk vaker voorkomen, denkt het KNMI. En ook de risico's op extreem weer met zware regenval worden groter. Hoe kan de landbouw daar op inspelen? Het artikel 'Hoe klimaatslimme landbouw boeren weerbaar maakt' in het -magazine 'Wageningen Climate Solutions' geeft een overzicht van mogelijkheden.

Wateroverlast

Droogte vormt een bedreiging voor de landbouw. Met name in de kuststrook van Nederland, waar door droogte ook verzilting van de bodem een probleem kan worden. Tot voor kort werd gedacht dat de stijgende zeespiegel pas op langere termijn tot verzilting zou leiden, maar de zomer van 2018 liet zien dat verzilting in één droge zomer al tot problemen leidt. Zo heeft de fruitteelt in Zeeland er veel onder geleden.

Klimaatverandering kan door extreme regenval ook leiden tot wateroverlast. Dat is bijvoorbeeld een probleem voor aardappelen die snel kunnen wegrotten. Om water sneller af te voeren, graven boeren soms greppels, maar dat kan ook weer leiden tot hogere emissies van meststoffen of gewasbeschermingsmiddelen. Het is daarom zinvol om te werken aan maatregelen die de infiltratiecapaciteit en het watervasthoudend vermogen van landbouwgrond verbeteren.

Strokenteelt

Door klimaatverandering kunnen boeren te maken krijgen met ziekten en plagen die tot voor kort in zuidelijke landen voor problemen zorgden. Zo wordt het aardappelvirus Y nu al vaker gevonden. Dat probleem is oplosbaar zo lang er effectieve gewasbeschermingsmiddelen beschikbaar zijn, maar de toelating van veel middelen wordt beperkt.

Een oplossingsrichting is de strokenteelt, zoals die nu op experimentele basis plaatsvindt in Zuidelijk Flevoland. Gewassen worden onderling afgewisseld in stroken. Zodoende wordt het risico op verspreiding van ziekten en plagen verminderd.

Risicospreiding

Klimaatverandering zal ook invloed hebben op het financiële resultaat van teelten. In een studie is gekeken naar het effect van klimaatverandering op de teelt van aardappelen, maïs, prei, gras, peren, lelies, beuken en linden. Uit die studie blijkt dat je de gevolgen van klimaatverandering vaak wel kunt opvangen met maatregelen als een hagelnet of irrigatiesysteem, maar dat ze soms duur zijn. Dergelijke maatregelen hebben alleen zin als de teelt voldoende rendement oplevert.

De financiële kwetsbaarheid van bedrijven kun je beperken door risicospreiding. Specialisatie en centralisatie leiden tot kwetsbaarheid. Je kunt als boer zorgen voor mee diversiteit in je gewaskeuze, of kiezen voor percelen die verder uit elkaar liggen. Maar ook in de hele keten kun je aan risicospreiding doen. Een conservenfabrikant kan bijvoorbeeld het inkooprisico spreiden door in te kopen bij telers uit meerdere landen, zoals Frankrijk, België of Duitsland.

(Bron foto: Shutterstock)