Hoe duurzaam is biomassa?

Over het gebruik van biomassa is al jaren een discussie. Tegenstanders van biomassa zien bossen verdwijnen. Voorstanders zien biomassa als een duurzame oplossing, omdat het een hernieuwbare energiebronnen betreft. Hoe duurzaam biomassa is, hangt af van het perspectief dat wordt gehanteerd.

Biomassa

Biomassa is biologisch materiaal, zoals hout, voedselresten en mest. Het kan een alternatief zijn voor fossiele brandstoffen. Biomassa is verantwoordelijk voor ruim 60% van de duurzame energie in Nederland. Toch lopen de opvattingen in de maatschappij over het gebruik van biomassa uiteen.

Het kabinet wil graag duidelijkheid over welke rol biomassa kan spelen in een duurzame economie. Om deze vraag te beantwoorden, is het Planbureau voor de leefomgeving (PBL) gevraagd een onderzoek uit te voeren. De resultaten van dit onderzoek staan beschreven in het rapport 'Beschikbaarheid en toepassingsmogelijkheden van duurzame biomassa'. Het PBL heeft partijen met zienswijzen uit verschillende hoeken betrokken bij het onderzoek. Alle stakeholders zijn het erover eens dat de klimaatdoelen gehaald moeten worden. Ook vinden ze allemaal dat er zorgvuldig met landgebruik en de bodem moet worden omgegaan.

Biodiversiteit

Uit het rapport blijkt dat Nederland waarschijnlijk niet om biomassa heen kan. Maar het gebruik van biomassa kan wel zorgen voor een verlies van biodiversiteit. Het kabinet zal een afweging moeten maken tussen het tegengaan van klimaatverandering en biodiversiteitsverlies. Daarnaast is het belangrijk dat de bodem vruchtbaar en gezond blijft.

Wereldwijd en in de Europese Unie zijn er grote oppervlaktes landbouwgronden die niet of nauwelijks gebruikt worden. Er wordt al veel onderzoek gedaan naar de vraag of deze gronden voor biomassateelt gebruikt kunnen worden en welke gewassen daarvoor het meest geschikt zouden zijn. Biodiversiteit is daarbij een belangrijk aandachtspunt. Het telen van meerjarige energiegewassen – zoals olifantsgras en wilgen - zou tot een verbetering van de koolstofvastlegging kunnen leiden.

Luchtkwaliteit en gezondheidseffecten

Een andere conclusie in het rapport is dat bij het gebruik van biomassa de luchtkwaliteit en gezondheidseffecten meegenomen moeten worden door het kabinet. Directe verbranding van biomassa in moderne installaties lijkt een gering effect te hebben op de luchtkwaliteit. Vervanging van oudere kachels en ketels kan leiden tot een aanzienlijke verbetering.

Wetgeving

Aan biomassa die we importeren kan Nederland waarschijnlijk geen scherpere eisen stellen dan de eisen die de Europese Unie hanteert. De Europese Unie zal moeten kijken naar eventuele aanscherping en handhaving van de huidige wetgeving. Bij de wetgeving moet een balans worden gezocht tussen fraudebestendigheid en uitvoerbaarheid.

Ook het maken van afspraken over harde limieten voor de hoeveelheid biomassa die Nederland mag gebruiken is lastig, zo blijkt uit het rapport. Wel maakt het rapport duidelijk dat Nederland naast de productie van biomassa ook moet inzetten op de productie van vloeibare of gasvormige koolwaterstoffen op basis van duurzame elektriciteit.

(bron foto: Shutterstock)