Onderzoek naar besmettingsroutes van antibioticaresistente bacteriën
ESBL (Extended-Spectrum-Bèta-Lactamasen) is een enzym dat de werkzame stof van antibiotica afbreekt. Bacteriën die deze enzymen produceren zijn daarom resistent tegen alle middelen die onder de groep van bèta-lactamantibiotica vallen. Het onderzoeksconsortium ESBLAT wil de overdrachtsroute van de ESBL-bacteriën op de mens achterhalen. De onderzoekers ontdekten dat ESBL’s in zowel de veehouderij, het milieu en de mens voor komen. Het besmettingsrisico tussen mensen is het grootst, het risico van de veehouderij valt mee.
Antibioticaresistentie
Als je besmet raakt met een ESBL producerende bacterie, hoeft dat niet schadelijk te zijn. Maar mensen die een verminderde weerstand hebben, kunnen wel ziek worden. ESBL producerende bacteriën zijn resistent voor veel soorten antibiotica. Deze antibioticaresistentie is in de loop der jaren veroorzaakt door overmatig gebruik van antibiotica.
Vergelijken is weten
Mensen blijken elkaar voornamelijk onderling te besmetten. Met een test - de similariteitsanalyse - kun je achterhalen of je besmet bent door iemand anders. Met die test zoek je naar overeenkomsten tussen de bacteriën. Hoe meer de bacteriën op elkaar lijken, hoe groter de kans dat onderlinge besmetting plaats vond.
De verspreiding van ESBL binnen bacteriën is ingewikkeld. Het gen voor het enzym kan van het DNA in de chromosomen overgedragen worden op DNA van plasmiden. Dat zijn structuren binnen de bacteriecel met eigen DNA. In plasmiden kan het ESBL-gen zich zelfstandig vermenigvuldigen en door samensmetling of conjugatie met andere bacterien doorgegeven worden. Lees meer over de besmettingsroute in het onderzoeksrapport.
Veehouderij
Besmetting door dieren is afhankelijk van de route en hoe veel je met dieren werkt. Mensen die niet veel met vee werken, hebben nauwelijks kans de ESBL-producerende bacterie van dieren op te lopen. En een ESBL-producerende bacterie opgelopen van vee, is anders dan de variant die onder mensen circuleert. De veehouderij is geen grote risicofactor.
Milieu
De bijdrage van besmetting met ESBL-bacteriën uit het milieu is beperkt. Een klein deel van de ESBL’s komt in het milieu terecht door lozing van gezuiverd afvalwater uit het riool en via dierlijke mest dat bijvoorbeeld via bemesting van het land uitspoelt in het oppervlaktewater.