Kennisbank Invasieve exoten

Dit rapport van Leon Huijs is het verslag van een in 1987 gehouden inventarisatie van libellen in een groot stadspark aan de rand van Nijmegen. Het betreffende park is in de periode 1968-1979 aangelegd als gekombineerd rekreatiepark/ natuurpark en is in oecologisch opzicht nog in volle ontwikkeling. Het verslag beoogt een overzicht te geven van de in dit gebied aanwezige libellenf

Na eerdere uitgaven, te weten “Vogels in de Eempolders” (1973-1978) en “De vogels in de westelijke Eempolders” (1979- 1984) is er nu een derde uitgave verschenen “Vogels in de westelijke Eempolders op weg naar landinrichting”. Zoals uit het titelblad blijkt, gaat het verslag over de periode 1985-1990 en is het uitgave nummer 91 van de VWG. Het verslag is verrijkt met een aantal puike tekeningen van Nico Klippel.

url: http://wildlife.var.fgov.be taal: Engels

Vrijdag 3 uur vertrek van huis. Het was mooi weer en half bewolkt, het moet minstens 10ºC geweest zijn want onze auto startte in 1 keer. We namen de route door de polder wat veel verscheidenheid biedt aan roofvogels maar daardoor erg gevaarlijk voor vogelende chauffeurs.

Information was received from only five trips. The MV Holland (CvZ/DGW) was manned in the period 17/19 October and 7/10 November with trips along the Noord- and Zuid-Holland c

Bedrijven krijgen van de overheid een vergunning voor de hoeveelheid chemische stoffen die ze mogen uitstoten, waaronder Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS). Deze vergunning wordt meestal voor één stof gegeven maar bedrijven stoten vaak mengsels van verschillende stoffen tegelijk uit. Mensen en het milieu kunnen hieraan worden blootgesteld (cumulatie). De kans dat een mengsel schadelijke effecten heeft, kan groter zijn dan de effecten van één stof. Hoe groot die kans is, hangt af van de samenstelling, de concentraties en de schadelijkheid van de stoffen. Het effect van een mengsel wordt nu nauwelijks meegenomen bij de vergunningverlening, zo blijkt uit een verkenning van het RIVM. Daarin is ook geïnventariseerd welke mogelijkheden er zijn om daar wat aan te doen. Dit is gedaan in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW). Het RIVM beschrijft welke methoden overheden kunnen gebruiken om de effecten van stoffenmengsels voor mens en milieu te kunnen inschatten en voor de vergunningverlening te gebruiken. Ook is gekeken hoe landen rondom Nederland, zoals Denemarken, België (Vlaanderen) en Duitsland, het effect van mengsels erin betrekken. Het RIVM beveelt aan te onderzoeken in welke stappen van het vergunningsverleningsproces de cumulatie-effecten het beste kunnen worden meegenomen. Het is hierbij belangrijk rekening te houden met veiligheidsmarges die er al zijn. Ook is het nodig de voorstellen uit te werken met betrokken partijen, zoals omgevingsdiensten. Dan zijn ze beter uit te voeren in de praktijk. Daarnaast geeft het RIVM aanbevelingen voor vervolgonderzoek. Bijvoorbeeld om in kaart te brengen op welke plekken in Nederland ZZS en andere chemische stoffen het meest voorkomen, zodat deze locaties als eerste kunnen worden aangepakt. Ook is aandacht nodig voor de hoeveelheid vergunde stoffen die uit de lucht in de bodem en het water terechtkomt. De neerslag op bodem en water blijft nu grotendeels buiten beeld, en dus ook het cumulatie-effect daarvan. Tot slot benadrukt het RIVM in het algemeen om zo min mogelijk ZZS naar de leefomgeving uit te stoten. Dat verkleint de mogelijke cumulatieve effecten van ZZS voor mens en milieu.

Interactieve lesmodules over een basisproductgroep, zoals groente, vlees of zuivel, bedoeld voor verschillende groepen van het basisonderwijs. Smaakmissies zijn een verdieping op het lesmateriaal van Smaaklessen. De modules zijn gratis digitaal beschikbaar en er verschijnen regelmatig nieuwe Smaakmissies. De lesmodule bestaat uit lessen in de klas en opdrachten buiten de klas. Via het digibord worden leerlingen uitgedaagd een probleem op te lossen. De leerlingen gaan op excursie naar een bedrijf waar voedsel gemaakt wordt, zoals een boerderij, kas, molen of de slager. Elke missie bestaat uit een aantal onderdelen: - Introductie van de missie - Les(sen) in de klas - Excursie - Huiswerkopdracht in de winkel - Afsluitende kookopdracht Online zijn per les lesopbouw, digibordmodules, handleiding en werkbladen beschikbaar. Per les is omschreven wat de leerdoelen zijn en welke materialen er nodig zijn. De handleidingen en werkbladen kunnen geprint en gedownload worden. Uitgezonderd van excursietijd neemt de lesmodule maximaal vijf uur in beslag. De lessen zijn in te zetten als project, verspreid over het schooljaar of gekoppeld aan bestaande lesmethodes.

Interactieve lesmodules over een basisproductgroep, zoals groente, vlees of zuivel, bedoeld voor verschillende groepen van het basisonderwijs. Smaakmissies zijn een verdieping op het lesmateriaal van Smaaklessen. De modules zijn gratis digitaal beschikbaar en er verschijnen regelmatig nieuwe Smaakmissies. De lesmodule bestaat uit lessen in de klas en opdrachten buiten de klas. Via het digibord worden leerlingen uitgedaagd een probleem op te lossen. De leerlingen gaan op excursie naar een bedrijf waar voedsel gemaakt wordt, zoals een boerderij, kas, molen of de slager. Elke missie bestaat uit een aantal onderdelen: - Introductie van de missie - Les(sen) in de klas - Excursie - Huiswerkopdracht in de winkel - Afsluitende kookopdracht Online zijn per les lesopbouw, digibordmodules, handleiding en werkbladen beschikbaar. Per les is omschreven wat de leerdoelen zijn en welke materialen er nodig zijn. De handleidingen en werkbladen kunnen geprint en gedownload worden. Uitgezonderd van excursietijd neemt de lesmodule maximaal vijf uur in beslag. De lessen zijn in te zetten als project, verspreid over het schooljaar of gekoppeld aan bestaande lesmethodes.

Interactieve lesmodules over een basisproductgroep, zoals groente, vlees of zuivel, bedoeld voor verschillende groepen van het basisonderwijs. Smaakmissies zijn een verdieping op het lesmateriaal van Smaaklessen. De modules zijn gratis digitaal beschikbaar en er verschijnen regelmatig nieuwe Smaakmissies. De lesmodule bestaat uit lessen in de klas en opdrachten buiten de klas. Via het digibord worden leerlingen uitgedaagd een probleem op te lossen. De leerlingen gaan op excursie naar een bedrijf waar voedsel gemaakt wordt, zoals een boerderij, kas, molen of de slager. Elke missie bestaat uit een aantal onderdelen: - Introductie van de missie - Les(sen) in de klas - Excursie - Huiswerkopdracht in de winkel - Afsluitende kookopdracht Online zijn per les lesopbouw, digibordmodules, handleiding en werkbladen beschikbaar. Per les is omschreven wat de leerdoelen zijn en welke materialen er nodig zijn. De handleidingen en werkbladen kunnen geprint en gedownload worden. Uitgezonderd van excursietijd neemt de lesmodule maximaal vijf uur in beslag. De lessen zijn in te zetten als project, verspreid over het schooljaar of gekoppeld aan bestaande lesmethodes.

Interactieve lesmodules over een basisproductgroep, zoals groente, vlees of zuivel, bedoeld voor verschillende groepen van het basisonderwijs. Smaakmissies zijn een verdieping op het lesmateriaal van Smaaklessen. De modules zijn gratis digitaal beschikbaar en er verschijnen regelmatig nieuwe Smaakmissies. De lesmodule bestaat uit lessen in de klas en opdrachten buiten de klas. Via het digibord worden leerlingen uitgedaagd een probleem op te lossen. De leerlingen gaan op excursie naar een bedrijf waar voedsel gemaakt wordt, zoals een boerderij, kas, molen of de slager. Elke missie bestaat uit een aantal onderdelen: - Introductie van de missie - Les(sen) in de klas - Excursie - Huiswerkopdracht in de winkel - Afsluitende kookopdracht Online zijn per les lesopbouw, digibordmodules, handleiding en werkbladen beschikbaar. Per les is omschreven wat de leerdoelen zijn en welke materialen er nodig zijn. De handleidingen en werkbladen kunnen geprint en gedownload worden. Uitgezonderd van excursietijd neemt de lesmodule maximaal vijf uur in beslag. De lessen zijn in te zetten als project, verspreid over het schooljaar of gekoppeld aan bestaande lesmethodes.

Interactieve lesmodules over een basisproductgroep, zoals groente, vlees of zuivel, bedoeld voor verschillende groepen van het basisonderwijs. Smaakmissies zijn een verdieping op het lesmateriaal van Smaaklessen. De modules zijn gratis digitaal beschikbaar en er verschijnen regelmatig nieuwe Smaakmissies. De lesmodule bestaat uit lessen in de klas en opdrachten buiten de klas. Via het digibord worden leerlingen uitgedaagd een probleem op te lossen. De leerlingen gaan op excursie naar een bedrijf waar voedsel gemaakt wordt, zoals een boerderij, kas, molen of de slager. Elke missie bestaat uit een aantal onderdelen: - Introductie van de missie - Les(sen) in de klas - Excursie - Huiswerkopdracht in de winkel - Afsluitende kookopdracht Online zijn per les lesopbouw, digibordmodules, handleiding en werkbladen beschikbaar. Per les is omschreven wat de leerdoelen zijn en welke materialen er nodig zijn. De handleidingen en werkbladen kunnen geprint en gedownload worden. Uitgezonderd van excursietijd neemt de lesmodule maximaal vijf uur in beslag. De lessen zijn in te zetten als project, verspreid over het schooljaar of gekoppeld aan bestaande lesmethodes.

Dit is een vervolg op eerder onderzoek naar de economische waarde van de IJsselmeervisserij (Zaalmink en Deetman, 2021) waaraan data van 2020 over vangsten, prijzen, besommingen en rechten zijn geanalyseerd en toegevoegd. De totale waarde van de aanlandingen van de IJsselmeervisserij is sinds 2014 toegenomen van 2,9 mln. euro naar 6,7 mln. euro in 2020. In 2020 bestond het grootste deel van deze waarde uit snoekbaars (42%) en aal (42%), gevolgd door wolhandkrab (7%). Staande netten en grote fuiken zijn economisch gezien de meest belangrijke vistuigen voor de IJsselmeervisserij. De totale vrije marktwaarde op basis van de periode 2015-2020 bedraagt circa 18,5 mln. euro waarvan 7,4 mln. euro voor staande netten en 6,3 mln. euro voor grote fuiken. Op basis van de periode 2019-2020 bedraagt de vrije marktwaarde circa 21,3 mln. euro, waarvan 10,2 mln. voor staande netten en 6,0 mln. voor grote fuiken.

De Atlas van de Regio van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) is een interactieve kaartviewer die middels thematische kaarten verschillende ruimtelijke ontwikkelingen en opgaven in beeld brengt.

Onderzoek naar de mogelijkheden van het waarderen van water voor voedselzekerheidsbeleid. Het Food and Water Valuation Framework (FWVF) is ontwikkeld om het waterwaarderingsconcept te combineren met de voedselsysteembenadering. Dit kader wordt toegepast in vier casestudies om het voordeel ervan ten opzichte van bestaande concepten te beoordelen.

De paartijd van rosse vleermuizen (Nyctalus noctula Schreber, 1744) valt in de maanden augustus en september. Gedurende deze periode bracht ik in 1999 en tiental bezoeken aan drie baltslocaties van rosse vleermuizen in het Hoevelakense bos nabij Amersfoort. Het ging om twee beukebomen en een tamme kastanje, waarin zich, op vrij geringe hoogte, oude spechtegaten bevonden die door rosse vleermuismannetjes als baltslocatie in gebruik waren genomen. Om het baltsgedrag in de duisternis waar te kunnen nemen, gebruikte ik een videocamera met infrarode verlichting. Deze onzichtbare verlichting maakte het mogelijk de vleermuizen te observeren zonder ze noemenswaardig te storen. Het was boeiend om te zien hoe het mannetje in zijn holopening passerende rosse vleermuizen met regelmatig klinkende pieptonen attendeerde op zijn baltslocatie. Wanneer vervolgens zo’n passerende vleermuis een bezoek wilde brengen aan de boomholte, bleek dat sommige bezoekers door fel bijtgedrag van het mannetje uit de holte geweerd werden, terwijl anderen ”onder protest” toch binnen gelaten werden. Dit gedrag leek kennelijk te leiden tot de vorming van een bezoekersgroep van gewenste samenstelling, die wellicht uitsluitend uit vrouwtjes bestaat.

Op herhaald verzoek is hier een overzicht van recente literatuur die van belang is voor Nederlandse lichenologen. Publicaties in Buxbaumiella zijn in deze lijst niet opgenomen. Het ligt in de bedoeling de rubriek te continueren. Ideeën en overdrukken zijn welkom, vooral van publicaties in niet-lichenologische tijdschriften.

Zoals wij in de vorige “Korhaan” aandacht vroegen voor de draadslachtoffers, zo vragen wij in deze uitgave opnieuw aandacht voor een gespecialiseerd onderwerp: de verkeersslachtoffers. Wij vermoeden niet, dat er over dit onderwerp vragen zullen worden gesteld aan de minister. De draadslachtoffers haalden wèl de Tweede Kamer en dat is een prachtig succesje voor de initiatiefnemers.