GLB Pilot: Doelgericht ANLb

Het Gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) 2023-2027 wil toekomstbestendig boeren mogelijk maken, natuur versterken en bijdragen aan een leefbaar platteland. Het beloont daarom agrariërs en plattelandsinitiatieven die bijdragen aan verbetering van klimaat en leefomgeving en vernieuwing van landbouwketen en -producten. Het GLB is één van de grootste posten op de Europese begroting. Jaarlijks komt er ongeveer 800 miljoen aan Europees geld richting Nederland om de landbouw en het platteland te ondersteunen en te ontwikkelen. Het geld wordt verdeeld over twee pijlers: de eerste pijler bevat o.a. de basispremie en eco-regeling, de tweede pijler bevat het agrarisch natuur- en landschapsbeheer en bedrijfsinvesteringen. Door heel Nederland, zijn er pilots uitgevoerd, om te onderzoeken hoe het nieuwe GLB aansluit bij de praktijk.

GLB-pilot Doelgericht ANLb

Aanpak

Het uitgangspunt van de pilot is het werken aan doelen op gebiedsniveau. In het huidige stelsel ligt de focus sterk op individuele beheereenheden. Door op gebiedsniveau te gaan sturen is er meer samenhang en flexibiliteit in het seizoen mogelijk. Denk hierbij aan planning, uitvoering, monitoring, controle en evaluatie.

Specifiek gaat het om de volgende doelen en benaderingen: 

• Een doelgerichte aanpak met aandacht voor het ANLb binnen bedrijfsplannen. De aanpak is meer doelgericht door sterker te sturen op samenhang van verschillende vormen van ANLb beheer, conditionaliteit en ecomaatregelen, én de gewassen binnen een bouwplan. De bedrijven samen zorgen voor realisatie van leefgebieden voor doelsoorten op gebiedsniveau. 
• Verminderen administratieve lasten bij zowel overheid (RVO en NVWA) als bij collectieven. Dat willen we bereiken door te verkennen of (een deel van) de veldcontroles door de NVWA en meldingen van uitgevoerd (of gewijzigd) beheer met monitoren via satellietbeelden te vervangen is. En door het principe van controleer de controleur, waarbij de uitvoering van de schouw door collectieven een prominentere rol krijgt. 
• Versterken effectiviteit van beheer door adaptief beheer en door te verantwoorden op gebiedsniveau. Adaptief beheer speelt in op de situatie in het veld en wordt niet belemmerd door vooraf vastgelegde kalenderdagen waarop beheer moet zijn uitgevoerd. Ook hierbij kan het monitoren met satellieten een belangrijke rol spelen. 
• Effectiever benutten van verschillende databronnen bij zowel de wettelijk verplichte controles als bij het monitoren van resultaten ten behoeve van de evaluatie van beheer en beleid (beheer- en beleidsmonitoring). Wanneer gegevens van controles, schouw, beheer- en beleidsmonitoring worden gecombineerd, levert dat inzichten die effectiever beheer mogelijk maken. Ook nieuwe methodes zoals het gebruik van een habitat scorecard worden ingezet. 

De pilot wordt uitgevoerd in pilotgebieden waarin reeds ANLb beheer voor de leefgebieden open grasland, open akker en droge dooradering wordt uitgevoerd. Dit wordt aangevuld met enkele veldmaatregelen ter versterking van de mozaïeken, clusters en dooradering, vooral ook om samen met deelnemers te verkennen wat er op de bedrijven mogelijk is.

Resultaat

De pilot kan gezien worden als een systeem pilot die uitzoekt hoe meer op resultaten gestuurd kan worden door de aanpak van te verbeteren. Er wordt onderzocht of en hoe er vanuit perceel- , bedrijf- of gebiedsniveau resultaatgericht gewerkt kan worden. Daarbij liggen er belangrijke aanknopingspunten in de huidige aanpak van een gebiedscontract tussen provincie en collectief op hoofdlijnen en uitwerking in individuele contracten tussen collectieven en deelnemers met details over het beheer.

Samenwerkingspartners:  ANOG, It Lege Midden, Natuurrijk Limburg, Boerennatuur