Project

GLB-pilot: Veenweidelandgoed It Akkrumer Deel

Veenweidelandschap — Bron foto: Mariette Budel, Shutterstock

Samenvatting

Projectstatus

Lopend
Regio

Zuidwest-Friesland
Projectregeling

GLB pilots

Het proces van veenoxidatie dat plaats vindt in de bodems van de betrokken landerijen moet worden gestopt. Vanwege de draagkracht van de bodem en de gewasopbrengst wordt het grondwaterpeil al een aantal decennia kunstmatig laag gehouden in polders. Gevolg is dat het veen versneld is gaan oxideren. Deze veenoxidatie zorgt voor bodemdaling en ook voor de uitstoot van de broeikasgassen koolstofdioxide (CO2), methaan (CH4) en lachgas (N2O). Om het tij te kunnen keren is er geen andere optie dan het verhogen van de grondwaterstanden. Deze vernatting zal impact hebben op de bewerkbaarheid en productiviteit van het grasland. Dit raakt direct en significant aan het bedrijfseconomisch functioneren van onze landbouwbedrijven.

Het Gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) 2023-2027 wil toekomstbestendig boeren mogelijk maken, natuur versterken en bijdragen aan een leefbaar platteland. Het beloont daarom agrariërs en plattelandsinitiatieven die bijdragen aan verbetering van klimaat en leefomgeving en vernieuwing van landbouwketen en -producten. Het GLB is één van de grootste posten op de Europese begroting. Jaarlijks komt er ongeveer 800 miljoen aan Europees geld richting Nederland om de landbouw en het platteland te ondersteunen en te ontwikkelen. Het geld wordt verdeeld over twee pijlers: de eerste pijler bevat o.a. de basispremie en eco-regeling, de tweede pijler bevat het agrarisch natuur- en landschapsbeheer en bedrijfsinvesteringen. Door heel Nederland, zijn er pilots uitgevoerd, om te onderzoeken hoe het nieuwe GLB aansluit bij de praktijk.

GLB-pilot Veenweidelandgoed It Akkrumer Deel

Aanpak

Het project heeft betrekking op een gebied van 300 hectare ten zuiden van Akkrum, midden in het Friese veenweidegebied. Het vertrekpunt van ons project is dat we het veen drastisch gaan vernatten om de processen van bodemdaling en broeikasgasuitstoot zoveel mogelijk terug te brengen. Onze inschatting is dat we binnen het landgoed in 20 jaar circa 50.000 ton CO2-uitstoot kunnen voorkomen. Geïnspireerd door Inspiratieteam Toekomst Veenweide (ITV) wordt het concept “veenweidelandgoed” opgepakt. Het landgoed is een nieuw model voor coöperatieve samenwerking op gebiedsniveau, gebaseerd op het aloude concept van het landgoed, maar met een innovatief verdienmodel dat uitgaat van stapeling van functies. Het veenweidelandgoed gaat uit van de potenties van bodem, landschap en natuurlijke omstandigheden
De volgende activiteiten worden uitgevoerd:

Inventarisatie benodigde aanpassingen in het watersysteem om peilbeheer te kunnen richten op drastische vernatting en veenbehoud
Ontwikkelen van deelplannen voor verschillende activiteiten die op het veenweidelandgoed ondernomen kunnen worden: melkveehouderij, CO2 credits, korte ketens en gastronomie, verblijfsrecreatie/wonen, energieproductie, natuur- en landschapsbeheer
Ontwikkelen van een integraal gebiedsplan “Veenweidelandgoed It Akkrumer Deel” met bijbehorend organisatiemodel en businesscase
Uitvoeren van een aantal proefprojecten om de ideeën te testen of het veenweidelandgoed zelfs een bijdrage kan leveren aan CO2-afvang. Daarvoor gaan we experimenteren met natte teelten en met maatregelen om meer organisch stof in de bodem te krijgen.

Resultaat

Een groep van agrariërs en ondernemers die allen actief zijn in en rond het Friese dorp Akkrum, denken na over toekomstbestendig ondernemen in het veenweidegebied. Met de realisatie van “Veenweidelandgoed It Akkrumer Deel” zetten wij in op een systeeminnovatie van onderop, concreet en in de praktijk op weg naar die oplossing. Het doel is om te komen tot een door het gebied gedragen en financieel haalbaar plan voor de realisatie van een veenweidelandgoed bij Akkrum.

Samenwerkingspartners: Jongbloed Agro, Mts RP en FM van Keimpema Venema, TdM beheer, Yn ’e Sinne Farm, Friese Milieu Federatie, Goed I Mieden Yn