Bodemdaling tegengaan met passende maatregelen

Ons huidige waterverbruik niet toekomstbestendig. Om te zorgen voor transitie zijn inspiratoren nodig. Deze personen maken zich zorgen over het huidige watergebruik en zoeken naar creatieve oplossingen voor watertekorten, bodemdaling en verzilting. Ook wordt er door deze koplopers gekeken naar het verbeteren van de gangbare manier van het watergebruik. 

In het landelijk gebied van Midden-Delfland daalt de bodem doordat het waterpeil kunstmatig laag wordt gehouden. Dit gebeurt om het gebied geschikt te maken voor bewoning en landbouw. Het lage waterpeil zorgt er echter voor dat het veen in de bodem oxideert, wat leidt tot bodemdaling, uitstoot van broeikasgassen en schade aan infrastructuur.

Om melkveehouders te ondersteunen bij het kiezen van passende maatregelen tegen bodemdaling, is de Leidraad Bodemdaling ontwikkeld. Deze leidraad biedt per perceel inzicht in geschikte oplossingen, afgestemd op de grondsoort. Daarnaast bevat het een overzicht van mogelijke maatregelen en een keuzehulp, waarmee grondeigenaren eenvoudig kunnen bepalen wat het beste past bij hun situatie.

De leidraad wordt veelvuldig gebruikt bij vergunningsaanvragen en draagt bij aan een efficiënter en soepeler verloop van de aanvraagprocedures.

Project geeft vervolg 

Innovaties staan nooit stil. Sinds de publicatie van Wijs met Water in 2022 zijn er projecten gestart die sterk aansluiten bij deze innovatieve oplossing. Het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) 2023–2027 richt zich op toekomstbestendige landbouw, het versterken van de natuur en het bevorderen van een leefbaar platteland. Binnen dit kader loopt de pilot ‘Vooruit boeren op water en veen’, die zich specifiek richt op het terugdringen van bodemdaling en de bijbehorende problematiek in het veenweidegebied.

De pilot is actief in drie deelgebieden: Mastenbroek-Kamperveen, Staphorsterveld en Weerribben-Wieden. Samen met deelnemende agrariërs worden hier passende vernattingsmaatregelen ontwikkeld. Een voorbeeld hiervan is het langer in stand houden van bestaande vernattingsmaatregelen uit het Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb). Deze maatregelen worden gedurende twee groeiseizoenen getest op minimaal achttien percelen. Daarbij wordt onderzocht wat de effecten zijn op de bedrijfsvoering, met aandacht voor zowel praktische uitvoerbaarheid als financiële consequenties.

Praktijkervaring en kennisopbouw

Een belangrijk onderdeel van de pilot is het opdoen van kennis en praktijkervaring met vernattingsmaatregelen door agrariërs zelf. Dit draagt bij aan het vergroten van het draagvlak voor de uitvoering van deze maatregelen. Tegelijkertijd wordt de impact van vernatting onderzocht op:

• het grondwaterpeil en de bodemvochtigheid van het perceel en de omgeving
• het bodemleven, als voedselbron voor weidevogels
• het voorkomen van de leverbotslak
• het gebruik van de percelen door weidevogels

Waar nodig worden gespecialiseerde kennisinstellingen en experts betrokken om de effectiviteit en haalbaarheid van de maatregelen te onderbouwen.