Hele voedselketen moet meer doen tegen voedselverspilling

Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit overweegt om bedrijven te verplichten voedselverspilling te monitoren én te rapporteren over ingezette acties en verbeteringen. Op die manier zou inzichtelijker gemaakt kunnen worden welke maatregelen effectief zijn om voedselverspilling tegen te gaan. Daarnaast wordt vanuit de Europese Commissie een voorstel verwacht met wettelijk bindende doelen per sector voor de reductie van voedselverspilling.

Voedingsmiddelenbranche

Als eerste stap naar verminderen van voedselverspilling ligt het voor de hand om acties binnen het eigen bedrijf te ondernemen. Goede voorbeelden hiervan zijn het (her)verwerken van reststromen van tomaten tot sauzen en soep, of de verkoop van ‘buitenbeentjes’; misvormde producten die in supermarkten te koop zijn tegen een gereduceerde prijs.
Vaak vraagt reductie van voedselverspilling echter om samenwerking tussen verschillende schakels in de keten. De oorzaken van verspilling liggen namelijk niet alleen binnen het eigen bedrijf, maar in de hele keten. Er zijn gelukkig ook voorbeelden van ketensamenwerking die het verminderen van voedselverspilling tot doel hebben. Denk aan flexibelere contracten of het verkopen van vers ingevroren brood om de retourstromen van niet-verkocht brood aan het einde van de dag te verminderen. Deze vorm van ketensamenwerking is echter lastig te realiseren en dergelijke voorbeelden zijn zeldzaam.

Verspilling in de keten

Om bedrijven te helpen voedselverspilling in de keten te verminderen, hebben Stichting Samen Tegen Voedselverspilling en een consortium van verschillende hogescholen samengewerkt in een onderzoeksproject. Dit project is erop gericht bedrijven in de voedingsmiddelenbranche handvatten te geven om zelf de hoeveelheid en oorzaken van voedselverspilling in de keten inzichtelijk te maken om hierop vervolgens actie te ondernemen. Hiervoor is in diverse voedselketens (kip-, melk-, aardappel-, en glasgroenteketen) voedselverspilling gemeten en zijn onderliggende oorzaken in kaart gebracht. Deze uitkomsten zijn vervolgens in co-creatie met vertegenwoordigers uit verschillende schakels van de betreffende ketens gevalideerd en er zijn oplossingen bedacht voor het vermijden van voedselverspilling.

Monitoringstool

Uitkomsten van dit project zijn onder andere een nieuwe monitoringstool om verspilling te meten. Daarnaast zijn concrete inzichten opgedaan over veel voorkomende ‘hotspots’ van voedselverspilling in de verschillende ketens en onderliggende oorzaken daarvan. Voorbeelden van onderliggende oorzaken zijn onvoldoende forecasting of delen van data, weinig afstemming van vraag en aanbod, zekerheid willen bieden altijd te kunnen leveren, het vastleggen van hoge kwaliteitseisen in contracten wat leidt tot afkeur van consumeerbare producten of niet-duurzame consumptiepatronen zoals gemak. Daarnaast zijn er verschillende interventies in kaart gebracht op het gebied van techniek, systemen & procedures, relaties en competenties voor veel voorkomende hotspots.

Voedselverspilling en reststromen

Wil je als bedrijf meer weten over de tool en hoe je die kunt inzetten om voedselverspilling tegen te gaan? Wil je meer weten over de verschillende hotspots in voedselketens, óf ben je benieuwd hoe je lesmateriaal over dit onderwerp in je onderwijs kunt inbrengen? Op Groen Kennisnet in het dossier ‘Voedselverspilling en reststromen’ zijn de resultaten en ontwikkelde tools en handleidingen van dit project terug te vinden.