Het groene schoolplein: hip én waardevol

Gedragswetenschapper Jolanda Maas deed in opdracht van hoveniersbedrijf Donker Groep onderzoek naar de effecten van groene schoolpleinen op basisschoolleerlingen. Zij ontdekte dat leerlingen tevredener zijn over het groene schoolplein dan over het eerdere tegelplein. Ouders, leerkrachten en directeuren delen die tevredenheid. Alle betrokken partijen vinden een groen schoolplein avontuurlijker, mooier en gezelliger.

De voordelen van een groen schoolplein zijn legio. Ze bieden de mogelijkheid voor buitenlessen, zoals gym, tekenen en natuureducatie. Leerlingen komen tijdens het spelen meer in contact met natuur, wat een meer respectvolle omgang met natuur stimuleert. Tot slot blijkt dat kinderen zich in de klas beter kunnen concentreren na het spelen op een groen plein.

Risicospel

Uit een afstudeerwerkstuk van Aeres Hogeschool Almere blijken de voordelen van groene schoolpleinen voor risicospel van kinderen. Risicospel bestaat uit spannende, uitdagende en avontuurlijke activiteiten voor kinderen. Door risicospel leren kinderen hun grenzen verleggen, hun angsten overwinnen en een betere inschatting van risico’s maken. Student Danielle Groeneveld deed literatuuronderzoek naar het belang van risicospel en hoe groene schoolpleinen dit faciliteren.

Het blijkt dat er overeenkomsten en verschillen zijn tussen groene schoolpleinen en natuurlijke omgevingen wat betreft de mogelijkheid tot risicospel. Een natuurlijke omgeving biedt meer losse materialen aan, op het schoolplein kan dit worden nagebootst met matten, dekens en takken. En net zoals in natuurlijke omgeving moeten er op het schoolplein plekken zijn waar kinderen zich kunnen verstoppen en terugtrekken. Hier zijn bosjes, bomen, wilgenhutten en tunnels geschikt voor. Grasvelden, heuvels en bomen stimuleren het spel met hoogte en snelheid. Op het groene speelplein wordt dit extra gestimuleerd met speeltoestellen.

Veiligheid

Speeltoestellen horen ook op een groen schoolplein en deze moeten aan strenge veiligheidseisen voldoen. Daarom werkt hovenier Jeroen Satter uit Nijkerkerveen bij voorkeur samen met een specialist op dit gebied. Deze specialist neemt alles voor zijn rekening vanaf het selecteren van de toestellen tot en met de plaatsing. “Het plaatsen en keuren van speeltoestellen is niet onze tak van business,” is de verklaring van Satter.

De strenge veiligheidseisen gelden voor het speeltoestel zelf, voor de montage en ook voor de plaatsing. De regels rondom het plaatsen zijn vaak niet bekend bij hoveniers maar wel bij een specialist. Bij plaatsing gaat het bijvoorbeeld om de onderlinge afstand van onderdelen, de diepte waarop de palen in de grond moeten en valdemping door de juiste ondergrond.

Minder hittestress, meer opvang regenwater

Groene schoolpleinen spelen een rol in het opvangen van de gevolgen van klimaatverandering. Ze bieden schaduw en zorgen voor minder hittestress in de stad. Ook kan de bodem onder het plein worden ingezet om water van extreme regenbuien op te vangen. Senior ontwerper Alvin Riga van Donker Design legt uit: “Op knelpunten kunnen ingegraven infiltratiekratten worden gebruikt. Deze laten het regenwater langzaam naar het grondwater weglopen. Een andere mogelijkheid is een wadi aanleggen. Het opgevangen water kan ook worden hergebruikt voor het doorspoelen van toiletten.”

Inspiratie van onze zuiderburen

Belgische scholen delen hun groene schoolplein-verhaal in een inspiratiebrochure van de provincie Vlaams-Brabant. Zo laat een kleuterschool in Leuven zien dat je met kleine maatregelen de kinderen al kunt laten kennismaken met natuur. Een paar meter haag, een wilgenhut, meer beplanting, een hok met kippen en mini-moestuintjes bieden de kleuters een scala aan groene activiteiten. De brochure biedt ook een stappenplan en tips voor scholen die de groene stap nog willen maken.

Het kan altijd groener

De brochure deelt ook inspiratie van scholen die al veel groen hadden en toch aan de slag gingen voor nóg meer groen. De Gemeentelijke Technische Tuinbouwschool in Merchtem nam de ietwat verwaarloosde moestuin onder handen. Teeltleider Gijs van Weverberg: “Leerlingen kunnen nu het hele schooljaar in de tuin terecht. In september en oktober telen ze oesterzwammen en champignons, in de winter seizoensgroenten, in het voorjaar werken ze aan het insectenhotel, en zo is er altijd wel iets te doen en te leren.” De school werkt samen met meerdere lokale organisaties om de moestuin beter te benutten in het onderwijs. Zo beheert de lokale bijenvereniging de bijenkasten in de tuin en komen leden van de vereniging op school uitleggen over de bijen.