Naar de krul in de staart

In de Nederlandse varkenshouderij wordt het couperen van staarten nog vaak toegepast. Door de groeiende aandacht voor dierenwelzijn en de invoering van nieuwe regelgeving in 2030, zal deze praktijk geleidelijk verdwijnen. De Coalitie Vitale Varkenshouderij maakt samen met Wageningen University & Research zeven webinars over krulstaarten. Elke keer komt een ander thema aan bod met verschillende sprekers. Dit zijn zowel varkenshouders uit Nederland en België als onderzoekers en belanghebbende in de sector. Ze delen de laatste wetenschappelijke inzichten en praten over ervaringen uit de praktijk.

Rustig opbouwen

Varkenshouders Bart Jannink en Jodie Mentink, in het Overijsselse Bentelo, zijn gestart met het langer houden van de staarten. Ze kiezen bewust voor kleinere tomen en tomen bij elkaar te houden om rust te bewaren in de stal. ''Rust vinden we heel belangrijk,'' vertelt Bart. Jodie vervolgd: ''We zijn gestart met gezondheid, dat wilde we eerst op helemaal op orde hebben. Daarna zijn we gestart met de staarten halflang te laten en nu ook de staarten lang te laten van twee tomen. Deze tomen blijven we nu volgen om te kijken hoe dat gaat.'' Jodie legt uit dat deze tomen in de kleinste hokken worden geplaatst. Als dat goed verloopt, geeft dat vertrouwen in hoe het in de andere hokken zal gaan.

Luzerne, touw of blokje hout

Bij de tomen met de halflange staarten werden wel problemen gezien als ze rond de 25-30 kg zijn. ''Ze zaten in een hok met kunststofvloer,'' vertelt Jodie. ''We denken dat het te vol werd en dan begint het bijten.'' Ze legt uit dat als ze bijtgedrag ziet aankomen, dat ze begint met luzerne, een touw of een jutezak om ze daardoor rustiger te krijgen. Bart vult aan: ''Een blokje hout wil ook wel, maar niet te groot want ze moeten wel hun tanden erin kunnen zetten. Ik weet niet zeker of het altijd verveling is, maar het kan ook een stuk stress of ongemak zijn van het dier.''

Kennisdeling

Verschillende projecten, gesteund door het Europees Innovatie Partnerschap (EIP) en medegefinancierd door de Europese Unie, hebben als doel het welzijn van varkens te verbeteren door te stoppen met het couperen van varkensstaarten.

• Tail challenge: richt zich op financiële drempel voor bedrijfs- en managementaanpassingen, kennisdeling en toekomstbestendig prijsmodel voor varkensvlees met lange staarten.
• Vion: Stap voor stap begeleiden bij de transitie naar het niet couperen van staarten en daardoor op een verantwoorde manier stoppen met het couperen van varkensstaarten.
• Keten Duurzaam Varkensvlees: Verkenning van varkensbedrijf tot marktconcept. Op vijf deelnemende pilotbedrijven worden dieren met intacte staarten gehouden met begeleiding van specialisten.
• Zonvarken: In de loop van het project zullen de varkenshouders volledig overstappen naar het concept Zonvarken. In de aanloopperiode naar de overstap, beginnen zij alvast met het stoppen van couperen van staarten binnen hun huidige bedrijfsvoering en worden begeleid door deskundigen.
• Frievar: In samenwerking met haar deelnemers en partners wil Frievar deze kennis zowel binnen als buiten de keten delen om zo de transitie van intacte staarten in 2030 voor varkenshouders zo natuurlijk mogelijk te laten verlopen.
• Met de Krull naar krulvarkens: Dit project bestaat uit het nauwgezet in kaart brengen van risicofactoren voor staartbijten op de verschillende bedrijven waarbij alle vleesvarkens uiteindelijk in een wroetstal komen.
• Genetica een sleutel naar een intacte varkensstaart: Binnen dit project wordt ervaring en kennis opgedaan m.b.t. het houden van een specifieke geneticalijn (T(N)50) i.c.m. het gebruiken van hokverrijking/hokaanpassingen.

Verandering in de sector

Bij de ontwikkeling naar krulstaarten komt meer kijken dan alleen praktische zaken. Thom Loeffen, tweedejaarsstudent varkens en pluimvee Aeres Hogeschool, organiseerde een krulstaart symposium. ''Aan het houden van krulstaarten zitten veel meer aspecten dan veehouders beseffen. Naast het aanpassen van praktische zaken en het bedrijfsmanagement, beïnvloedt het de kostprijs van hun dieren'', vertelt Loeffen. Het houden van krulstaarten zal de concurrentiepositie van Nederland niet versterken. Tijdens het symposium benadrukte Gerard van Dijk, accountmanager bij Rabobank, dat varkenshouders toekomstgericht bezig zijn en investeren in de goede dingen, zoals dierwaardigheid.