Voer met reststromen laat varkens goed presteren

Meer bijproducten van granen in het voer, natte bijproducten van aardappelen, raapzaadschroot en tot slot keukenafval, hoewel nu nog verboden in Europa. Wat doet dat voor de technische resultaten?  

Een hoger percentage graanbijproducten in varkensvoeders lijkt mogelijk zonder grote consequenties voor de dierprestaties. Prestaties zoals verteerbaarheid, groei, voerefficiëntie en karkasgewicht zijn gelijk of iets lager. Meer haken en ogen zijn er bij het voeren van natte aardappelbijproducten. Er is weinig over bekend, er worden slechtere prestaties gemeld bij vleesvarkens bij aardappelvezels of -pulp in brijvoeders. Na een fermentatiebehandeling van deze producten verbeteren de prestaties. Deze natte bijproducten vereisen een goede hygiëne tijdens voeren, opslag en transport.  

De meeste onderzoeken naar raapzaadschroot in varkensvoer tonen aan dat er weinig of geen effect is op de groeiprestaties bij biggen en vleesvarkens. Het gaat dan om 5 tot 25% raapzaadschroot in biggenvoeders of 10 tot 20% in vleesvarkensvoeders. 

Professioneel keukenafval dat op juiste wijze is behandeld is mogelijk in varkensvoeders zonder verlies van groeiprestatie, karkas- en vleeskwaliteit. Wel moet nutriëntensamenstelling bekend zijn, zodat kan worden meegenomen bij het samenstellen van het complete rantsoen. 

Meer technische resultaten  

Verschillende Nederlandse proeven met circulair voer geven goede dierprestaties. Allereerst vleesvarkens die worden gevoerd met voer waarin meelwormen zijn verwerkt of die levende meelwormen krijgen naast hun voer. De meelworm gevoerde vleesvarkens hebben vrijwel dezelfde technische resultaten als de controlevarkens op standaardvoer. Er is onder andere gemeten op groei, voederconversie, slachtgewicht, vleespercentage en spierdikte.

 Daarnaast laten gespeende biggen die worden gevoerd met een hoog percentage reststromen (35%) uit de bakkerij-industrie dezelfde of zelfs betere voeropname en groei zien. Een deel van de biggen op het circulaire voer eten 9% meer en hebben ook 9% meer groei dan de biggen op standaardvoer. De biggen eten vooral in de eerste 4 weken van de opfok meer. ‘Dit voer kan smakelijker zijn voor de jonge biggen, omdat het suiker- en vetgehalte van het voer hoger is’, staat er in het rapport. Bij een ander deel van de biggen op het circulaire voer was voeropname en groei gelijk aan de biggen op het standaardvoer. 

Gezondheid, gedrag en welzijn 

Circulaire voedermiddelen laten zien dat gedrag en gezondheid positief beïnvloed kunnen worden, maar er zijn ook risico’s. Als insecten in varkensvoer worden verwerkt, zijn er kleine positieve effecten gevonden op de populatie van micro-organismen in de darmen en de darmimmuniteit. Worden insecten levend gevoerd? Dan laat een Nederlandse proef gunstige effecten zien voor het welzijn van de varkens. Zo zijn de varkens die levende meelwormen krijgen meer actief bezig met de hokverrijking (inclusief de meelwormen) ten opzichte van de controlegroep.  

Van het voeren van keukenresten is vrijwel niets bekend over positieve effecten op gezondheid, gedrag en welzijn. Het voeren van keukenresten brengt wel risico’s met zich mee, onder andere door de microbiële kwaliteit, de aanwezigheid van concentraties zware metalen, papier of plastic.  

Het blijkt dat de vezels uit graanbijproducten hebben positieve effecten op de gezondheid en het welzijn van biggen, vleesvarkens en zeugen. Ze kunnen diarree na spenen verminderen. Ook de immunologie, het darmmicrobioom en het gedrag worden positief beïnvloed.  

Veelbelovend 

Jaarlijks gaat in Nederland 3 miljoen kilo keukenresten uit horeca en retail als afval weg, omdat Europese wetgeving verbiedt deze reststroom als diervoeder te gebruiken. Binnen de PPS (Publiek Private Samenwerking) RENEW is onderzocht of reststromen uit horeca en retail toch bruikbaar zijn voor diervoeder. En dat blijkt veelbelovend. Het voer kan prijstechnisch concurreren met huidig veevoer en de milieuvoordelen zijn groot. Consumenten waarderen het dat circulair diervoer onder andere bijdraagt aan het voorkomen van voedselverspilling.  

We zijn er nog niet…

Voordat circulair diervoeder helemaal mogelijk en geaccepteerd is, zijn er nog veel stappen te nemen, blijkt uit de PPS. Dit is er nog nodig: 

• Er zijn nieuwe risico inschattingen nodig door gedegen onderzoeken naar de veiligheid va ncirculaire diervoeders. Er is een cursus over wat nu al bekend is uit Wetenschappelijk onderzoek over veiligheid van cirulaire diervoeders.

• Er is experimenteerrruimte nodig met (tijdelijke) vrijstelling van beperkende regels.

• Zorg voor acceptatie bij consumenten: minder voedselverspilling, een lagere CO2-voetafdruk en meer dierenwlzijn zijn ingangen.

• Meer samenwerking in de keten.

• Meer aandacht voor ciruclair diervoer als oplossing voor verwachte strengere duurzaamheidswetgeving, onder andere over het tegegnaan van voedselverspilling.