In 2019 werd de Toekomstvisie Gewasbescherming 2030 aan de Tweede Kamer gepresenteerd, en in 2020 werd die gevolgd door het Uitvoeringsprogramma Toekomstvisie gewasbescherming 2030. Dit uitvoeringsprogramma geeft invulling aan de in de toekomstvisie benoemde transitie naar weerbare planten teeltsystemen. Onderdeel van het Uitvoeringsprogramma is het zicht krijgen op vooruitgang richting het in de Toekomstvisie geschetste wenkend perspectief. Het is daarom de bedoeling dat elke vijf jaar de “staat van de Nederlandse plantgezondheid” wordt uitgebracht, met daarin de state-ofart, verwachte trends, en opgaven richting 2030. Dit is inclusief het zicht houden op ontwikkelingen t.a.v. ziekten, plagen, en onkruiden, waarover voor het laatst in 2016 werd gerapporteerd. Dit rapport volgt deze bedoeling van het Uitvoeringprogramma op.

De quickscan heeft als doel een eerste voorlopig inzicht te krijgen in de impact van een landelijk gebruiksverbod van bestrijdingsmiddelen in grondwaterbeschermingsgebieden (GWB-gebieden). Nederland heeft 158 GWB-gebieden met een areaal van 94.310 ha. Deze gebieden komen in heel Nederland voor, voornamelijk op lichtere (zand)gronden. Van de 39 stoffen die in ten minste 3 grondwatermonsters boven de drinkwatersignaleringsnorm zijn aangetroffen in de periode 1963-2022, zijn 10 stoffen afkomstig van bestrijdingsmiddelen die nog steeds een toelating hebben als gewasbeschermingsmiddel of biocide binnen Nederland. Daarvan zijn 6 stoffen een herbicide of een metaboliet van een herbicide. De gevolgen van een verbod op het gebruik van bestrijdingsmiddelen in GWB-gebieden zijn het grootst voor meerjarige teelten en gewassen met een hoog saldo.

The quickscan aims to gain a first general understanding of the impact of a nationwide pesticide use ban in groundwater protection areas (GWP areas). The Netherlands has 158 GWB areas with an area of 94,310 ha. These areas occur throughout the Netherlands, mainly on the lighter (sandy) soils. Of the 39 substances detected in at least 3 groundwater samples above the drinking water signalling value in the period 1963- 2022, 10 substances are from pesticides that still have an authorisation as a plant protection product or biocide within the Netherlands. Of these, 6 substances are a herbicide or a metabolite of a herbicide. The consequences of a ban on pesticide use in GWB areas are greatest for perennial crops and high balance crops.