Tot 13% meeropbrengst mais door bodemverrijking met kleigrond

De komst van kunstmest heeft de noodzaak om te investeren in de toekomstbestendigheid van de bodems naar de achtergrond gedrukt, zoals dat bijvoorbeeld vroeger werd gedaan met de es-gronden waar generatie op generatie geïnvesteerd werd in bodemverbetering. Vanwege perioden met droogte in de afgelopen jaren en de onzekerheden omtrent klimaatsveranderingen komen dergelijke diepte-investeringen weer in beeld. En het investeren in het verhogen van het kleigehalte is een bodemverbeteringsmaatregel die voor de lange termijn standhoudt: de minerale lutum- en siltdeeltjes worden onderdeel van de bodem en de grondsoort veranderd daarmee voor altijd.

Op melkveeproefbedrijf ‘De Marke’ in provincie Gelderland zijn schrale zandbodems verrijkt met klei om zodoende de zandbodem robuuster te maken voor de toekomst. De proef is in 2019 gestart en de metingen zijn in 2021 beëindigd.

Resultaten mais

Voor mais zijn in de braakperiode februari 2019 op verschillende velden een laag van 5 of 10 cm dik van lichte of zware klei aangebracht (totaal vier combinaties). Om de klei te vermengen zijn de velden gespit en geploegd.

Alleen bij de velden met zware klei waren er verbeteringen. De zware klei verhoogde het bodemvochtgehalte en gaf bij de 10 cm-dikke laag een meeropbrengst van 11% en 13% in 2020 en 2021. Het is onduidelijk of de meeropbrengst komt door het hogere bodemvochtgehalte, de veranderde bodemstructuur, of door de nutriënten in de kleigrond.

Resultaten gras

Op gras zijn in drie opvolgende jaren (2019-2021) elk jaar een laag van 1.7 cm dik aangebracht van lichte of zware klei (totaal twee combinaties). Bij de zware klei werd het bodemvochtgehalte hoger, maar de gewasopbrengsten veranderde niet.

Praktijkervaringen

• Toediening van de kleigrond met een vaste mestverspreider ging soepel. De klei mag alleen niet te nat zijn i.v.m. versmering en klontering.

• Bij gras geeft een kleilaag dikker dan 1.7 cm kale plekken in de grasmat.

• Na de drie proefjaren was de klei nog in klontjes terug te vinden. Een goede vermenging is een langdurig proces van veel jaren.

Conclusies

• Zandbodemverrijking met een 10 cm-dikke laag kleigrond gaf mais-meeropbrengsten van tot 13% (± € 300,- per hectare meerwaarde).

• Kleiverrijking verhoogde het bodemvochtgehalte bij zowel mais als grasland.

• Kleigrond aanbrengen met een vaste mestverspreider gaat gemakkelijk, mits de klei droog genoeg is.

• Vermenging van de kleigrond door de bouwvoor is een langdurig proces, maar mechanische vermenging helpt.