Weinig zicht op onttrekking grondwater door landbouw

Er is geen volledig beeld van het aantal onttrekkingen van grondwater en de hoeveelheid onttrokken grondwater voor beregening door de landbouw. Dat is de belangrijkste conclusie van het rapport 'Overzicht grondwateronttrekkingen' dat in januari verscheen. Voor minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat is dat een reden het grondwater- en beregeningsbeleid te herijken, blijkt uit een kamerbrief van maart 2021.

Meldingsplicht

Één van de redenen voor die onduidelijkheid is dat er voor het oppompen van grondwater voor beregening van de landbouw niet altijd wordt opgegeven hoeveel water er onttrokken wordt. In principe geldt voor grondwateronttrekking een vergunning- of meldingsplicht, waarbij de gebruikers moeten melden hoeveel water ze onttrekken. Maar de regelgeving biedt ruimte om gevallen aan te wijzen waarvoor die verplichting niet geldt. Een aantal waterschappen stelt die opgave van onttrokken hoeveelheden daarom niet verplicht. Daarnaast zijn kleine onttrekkingen tot 10 m³ per uur vrijgesteld van een vergunnings- of meldingsplicht. Een deel van de onttrekkingen in met name de landbouw wordt daarom niet geregistreerd.

De hoeveelheid onttrokken grondwater is door de droogte in de zomers van 2019 en 2020 toegenomen. De watervraag nam toe terwijl tegelijkertijd door de droogte de waterbeschikbaarheid afnam. Dit zette het grondwatersysteem in de hoger gelegen delen van het land onder druk. Daarom is het volgens de opstellers van het rapport dringend nodig het grondwater- en beregeningsbeleid van de waterschappen en provincies te herijken.

Herijking beleid

De registratie en metingen van de grondwateronttrekkingen moeten verbeterd worden, met name voor de landbouw en voor de kleine onttrekkingen. En het Landelijk Register Grondwater, dat onderdeel is van de Basis Registratie Ondergrond, moet verder worden aangevuld en verbeterd. Daarnaast willen overheden dat de cumulatieve effecten van grondwateronttrekkingen beter in beeld gebracht worden. Wat is de invloed van de onttrekkingen is op de grondwaterstanden en grondwatervoorraad in een gebied?

Minister van Nieuwenhuizen schrijft in een kamerbrief dat de bevindingen in het rapport gebruikt zullen worden voor een herijking van het grondwater- en beregeningsbeleid.

(Bron foto: Jan Nijman)